Tuesday, August 31, 2010

सम्पादक लाई कालोमोसो

मुस्ताङबाट प्रकाशन हुने हिमालपारीको आवाज साप्ताहीकका प्रकाशक तथा सम्पदाक भिम रर्साईलीलाई टुकुचेका केही व्यक्तीहरूले समाचार प्रकाशन गरेको विषयलाई लिएर कालोमोसो दलेर बजार घुमाएका छन् ।

सदरमुकाम जोमसोमबाट प्रकाशन हुने उक्त पत्रिकाले सोमबारको अंकमा एक गैहृ सरकारी संस्थालाई उदृत गर्दै वेश्यावृत्तिको समाचार प्रकाशन गरेको थियो ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा एचआईभि एड्सका विषयमा भएको छलफलमा उठेका विषयवस्तुका विषयमा गैसरकारी संस्थालाई उद्धृद गर्दै समाचार सम्प्रेशष गरेको भन्दै सम्पादक रर्साईलीलाई दर्ुर्व्यवहार र अभद्र ब्यवहार गरेका हुन् ।

समाचारको बिषयलाई लिएर आक्रोशित उनीहरूले अवदेखि पत्रिका ननिकाल्न समेत चेतावनी दिएर कागज गरेका छन् । कागज गरेपछि १ महिनाका लागि पत्रिका प्रकाशन बन्द भएको छ । नेपाल पत्रकार महासंघका केन्द्रिय सदस्य पुण्य पौडेलले समाचारको विषयलाई लिएर स्थानीयबासी खनिएर पत्रिका बन्द गर्नु आपत्तिजनक भएको बताउनुभयो ।

समाचारप्रति कुनै असहमति भए खण्डन गर्ने र उजुरी दिनसक्ने व्यवस्था हुँदा हुँदै अभद्र र अमानवीय ब्यबहार गर्नु निन्दनिय भएको पौडेलले बताउनुभयो । रर्साईलीलाई सुरक्षाका लागि प्रहरीले पहरा दिएको छ । उहाँले आफू असुरक्षित भएको बताउनुभयो ।

सम्पादक प्रकाशक रर्साईलीलाई सुरक्षाका लागि जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा राखिएको  प्रहरी नायव उपरिक्षक रामबहादुर थापाले बताउनुभयो । घटनाको विषयमा पत्रकार सम्बद्ध संघ संगठनहरूले छानविन गर्ने र स्थानीय पत्रकारहरूको सुरक्षाका लागि प्रशासनसंग माग गर्ने जनाएका छन् ।

यसैगरी प्रेस स्वतन्त्रता र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतामा गंभीर आघात पुगेको महशुश गर्दै नेपाल पत्रकार महासंघ बागलुङ शाखाले पेसागत सुरक्षाको प्रत्याभूति गराउन स्थानिय प्रशासनलाई ध्यानाकर्षा गराएको छ ।

ढोरपाटन दैनिकमा पाठक आवाज प्रकाशित भएको विषयमा काँग्रेस र त्यसका भातृ संगठनहरुले सोमबार ढोरपाटन पत्रिका जलाएपछि मंगलबार महासंघ अध्यक्ष हरिनारायण गौतमको अध्यक्षमा बसेको बैठकले यस्तो निर्ण्र्ाागरेको हो ।

म्याग्दी भदौ १५ गते ।

कबर््रस्थान अभाव

कबर््रस्थानको अभावमा म्याग्दीमा बसोबास गर्ने मुस्लीम समुदाय समस्यामा परेका छन् ।

मुस्लीम समुदायको संस्कार अनुसार मृत्युपछि कर्ब्रस्थानमा शव दाहसंस्कार गर्ने चलन रहेको छ ।
कबर््रस्थानको अभावमा समुदायका कुनै सदस्यको मृत्यु भएमा दाहसंस्कार गर्न बागलुङ पुग्नुपर्ने समस्या रहेको मुस्लीम सेवा समितिका सचिव रहमँद खाँनले बताउनुभयो ।
 
सचिव खाँनका अनुसार म्याग्दीमा सदरमुकाम बेनी, सिङ्गा तातोपानी, दरवाङ लगायतका स्थानमा करिब १ सय घरपरिवारको संख्यामा मुस्लीम समुदायको बसोबास रहेको छ ।

कबर््रस्थानको खोजी गर्दै जिल्ला बाहीर जानुपर्दा समुदायमा कमजोर आर्थिक अवस्था भएकाहरूले समस्यामा परेको गुनासो गरेका छन् ।
                
'कबर््रस्थान बनाउने ठाउँ छनौट हुन ढिलाई भएका कारण मृत शव बोकेर ३Ö४ घण्टा हिँड्नर्ुपर्छ सचिव खाँनले भन्नुभयो 'स्थानीय निकाय र सरोकारवाला निकायले प्रतिवद्धता जनाएपनि स्थान छनौट हुन समस्या परेको छ ।

जिल्ला विकास समिति र गाविसको बैठकले कबर््रस्थानका लागि प्रस्ताव गरेको स्थानमा स्थानीय समुदायको सहमति जुट्न नसकेपछि ढिलाई भएको समितिले जनाएको छ ।

जिविसका अनुसार कर्भस्थानका लागि ज्यामरुककोट हाँडीभीर र बेनी स्थित जिल्ला अस्पताल माथिको पाखो प्रस्ताव गरिएको थियो । प्रास्तावीत स्थानमा सहमति जुट्न नसकेपछि अन्य स्थानहरुको पनि खोजी गरिरहेको भएपनि टुङ्गोमा पुग्न नसकेको जिविसले जनाएको छ ।

विकल्पको खोजी गरेर स्थानीयसंग छलफल अगाडी बर्ढाईरहेका छौ स्थानीय विकास अधिकारी बिष्णुप्रसाद पोखरेलले भन्नुभयो 'प्रशासनबाट पनि पहल भएकाले राजनितिक दल र स्थानीय सरोकारवालाको प्रतिवद्धता जुटाएर स्थान निश्चित गर्र्छौ ।

म्याग्दी भदौ १५ गते ।

तिर्थयात्री र पर्यटक समस्यामा

गत असार महिनादेखि अबरुद्ध बनेको बेनी जोमसोम सडक सञ्चालन हुन नसक्दा तिर्थयात्री र पर्यटक समस्यामा परेका छन् ।

पहिरोले भत्काएको, पुरेको र हिलो जमेको सडक मर्मत हुन नसक्दा सडकखण्डको बेनीदेखि घाँसासम्म सवारी साधन सञ्चालन हुन सकेको छैन् ।

मुक्तिनाथ र दामोदर कुण्डमा तिर्थयात्रा गर्न हिँडेका संयौ तिर्थयात्री तथा मुस्ताङ भ्रमण गर्न जाने र त्यहाँबाट र्फकने पर्यटकहरू गाडी नचल्दा समस्यामा परेका म्याग्दी जिप तथा बस सञ्चालक समितिका सचिव सुमन श्रेष्ठले बताउनुभयो ।

मुस्ताङमा गाडी पुग्यो भन्ने सुनेर तिर्थयात्रामा आएका तिर्थयात्री सडकमा गाडी नचल्दा अलपत्र पर्ने गरेका छन् । छोटो समयका लागि तिर्थयात्रा र मुस्ताङ भ्रमणमा आएका उनीहरू पदैलयात्रा गर्नुपर्दा समस्यामा परेको गुनासो गरेका छन् ।

सडकमा गाडी चढ्नु र हिँड्नु उस्तै अवस्था छ । हिलो सडकमा माथिबाट पहिरो र ढुङ्गा खस्दा पैदलयात्रा गर्नेलाई ज्यान जोगाउनै मुस्कील परेको छ । सडक खण्डको जलेश्वर, तिल्केनीचौर, घुमाउने ताल, चमेरे, बेगखोला, भुरुङ तातोपानी, रुप्से र बाँदरजुङ भिरमा पहिरो गएपछि सडक अवरुद्ध बनेको हो ।

सडकको निर्माण र मर्मत गर्दै आएको नेपाली सेनाको बेनी जोमसोम सडक निर्माण गणले पनि सडक मर्मत गरेर सवारी साधन सञ्चालन गर्न सकेको छैन् ।

म्याग्दी भदौ १५ गते ।

पदस्थापना कार्यक्रम सम्पन्न

संयुक्त दलित अधिकार संरक्षण मञ्च म्याग्दीको दोस्रो भेला तथा पदस्थापना कार्यक्रम सोमबार बेनीमा सम्पन्न भएको छ ।

कार्यक्रममा बोल्दै संविधानका सभासद् गोविन्द पौडेलले बिचार राजनिति र दलित समुदायमा चेतनाको बिकास नहुने हो भने दलीतका समस्या समाधान नहुने बताउँदै आफ्नो अधिकार उपभोग गर्नका लागि सबै सचेत बन्नुपर्ने बताउनुभयो ।

उहाँले प्रधानमन्त्री निर्वाचनका क्रममा राजतिनिक ध्रुबीकरण भएको बताउनुभयो । राजनितिक ध्रुबीकरण संविधान निर्माणको बाधक भएको सभासद् पौडेलको भनाई थियो । अन्य राजनितिक दलले आफ्नो पार्टर्ीीई एक्ल्याउन खोजेको बताउँदै माओवादीलाई एक्लै बनाएर संबिधान पनि बन्न नसक्ने र शान्ति प्रक्रिया पनि सफल नहुने जिकिर गर्नुभयो ।

संविधानसभामा प्रतिनिधित्व गर्ने सम्पर्ूण्ा जनजाती, महिला, दलित लगायत पछाडि पारिएका वर्ग र समुदायका सभासद्हरु संगठीत हुने हो भने बहुमतका आधारमा संविधान जारी गर्न सकिने सभासद् पौडेलको भनाई छ ।

संस्थाका अध्यक्ष टेकबहादुर बिकको सभापतित्व र सचिव जगत बिकको सञ्चालनमा सम्पन्न भएको कार्यक्रममा नागरीक समाजका अध्यक्ष र्सर्ुदशनकुमार श्रेष्ठ, नेपाली कांग्रेसका गब्बे परियार, नेकपा एमालेका सचिवालय सदस्य सन्तोष रावल, महिला मानवधिकार रक्षक सञ्जालकी अध्यक्ष रेखाकौशल रेग्मी लगायतले मन्तव्य व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

वक्ताहरूले संविधानको प्रास्तवनामानै छुवाछुत लाई सामाजिक समस्याको रुपमा उल्लेख्ा गर्नुपर्ने बताएका थिए । भेलाले टेकबहादुर बिश्वकर्माको अध्यक्षतामा २१ सदस्यीय नयाँ कार्यसमिति चयन गरेको छ ।
मञ्चको उपाध्यक्षमा जिवन विश्वकर्मा, चन्द्रबहादुर खाती, रुद्र कीसान, गब्बे परियार र जुद्धबिर परियार रहनुभएको छ । त्यस्तै गरी महासचिवमा जगत बिक, सचिवमा कमल बिक र कोषाध्यक्षमा बबिन बागदासले र्सवसहमतीमा चयन गरेको छ ।

म्याग्दी भदौ १५ गते ।

माईन जोखिम न्युनीकरण तालीम

सोमबार बेनीमा एक दिने माईन जोखिम न्युनीकरण सम्बन्धि तालीम सम्पन्न भएको छ ।

युनीसेफ र नेपाल प्रहरीको सहयोगमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय, म्याग्दीले आयोजना गरेको तालीममा प्रहरी, पत्रकार र नागरीक समाजका प्रतिनिधीहरूको सहभागिता रहेको थियो ।

तालीममा माईन र बिस्फोटक पदार्थ बाट बच्न सकिने उपाए, व्यवस्थापन, प्रहरीको भुमीका, नेपालमा यस्ता दर्ुघटनाको सम्भावना लगायतका विषयमा प्रहरी निरिक्षक महेन्द्र बिक र प्रहरी सहायक निरिक्षक तेजेन्द्रबहादुर सेनले प्रशिक्षण दिनुभएको थियो ।

कार्यक्रममा बोल्दै निमित्त प्रमुख जिल्ला अधिकारी भिमप्रसाद तिवारी र नागरीक समाज म्याग्दीका संयोजक र्सर्ुदशन कुमार श्रेष्ठले द्धन्द्धकालपछि पनि माईन र बिस्फोटक पदार्थबाट धेरैले ज्यान गुमाएको बताउँदै यस्ता दर्ुघटनाबाट बच्न सचेतनाको आवश्यकता रहेको बताउनुभयो ।

माईन र बिस्फोटक पदार्थबाट हुने जनधनको क्षत्ती न्यूनीकरण गर्न सबै प्रहरर्ीर् इकाई र जनस्तरसम्म सचेतना तालीम सञ्चालन गरिने प्रहरी नायव उपरिक्षक नवराज भट्टले बताउनुभयो ।

प्रनाउ भट्टले  माईन, बिस्फोटक पदार्थ तथा कुनै संकास्पद पदार्थ भेटीएमा सुरक्षा निकायलाई जानकारी गराउन अनुरोध गर्नुभयो ।

म्याग्दी भदौ १५ गते ।

पहिरोका कारण १२ घर जोखिममा

म्याग्दीको वरङ्जा गाविस वडा नम्वर २ पखेरमा तीन दिनसम्मको लगातारको वषर्ाका कारण पहिरो जाँदा १२ घर जोखिममा परेका छन् भने करिव ५० मुरी अन्न उत्पादन हुने खेतीयोग्य जमिन पुरिने अवस्थामा रहेको छ ।

केही दिन अघिदेखिको निरन्तर वषर्ाका कारण पखेर -झाँक्रिपानी मोटरवाटो तलको पाखोवाट पहिरो आएपछि पखेर गाउँ नै जोखिममा परेको र स्थानीय आइटुमाया र्घर्तीमगरको घर वग्ने अवस्थामा रहेको वरङजास्थित मोटेखोला सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिका सचिव सोम किसानले जानकारी दिनुभयो ।

किसानले दिएको जानकारी अनुसार  पहलमान रोका, भागिरथ आचार्य , नरवहादुर रोका, लालवहादुर पुन, सोमवहादुर किसानलगाएतका व्यक्तिहरुको घर जोखिममा परेका छन् ।

यसैगरी भकिम्ली गाविसको तोराखेतवाट खसेको पहिरोले ज्यामरुककोट गाविस वडा नं १ वगरफाँटका करिव २५ घरलाई जोखिममा पारेको र प्रशस्तै खेतीयोग्य जमिन पुरेको हप्तौं वितिसक्दा पनि सम्वन्धित निकायवाट पहिरो नियन्त्रणको पहल नभएको स्थानीय वासिन्दाहरुले गुनासो गरेका छन् ।
पहिरोका कारण पुरै गाउँ जोखिममा पर्दा समेत स्ाम्वन्धित निकायले कुनै वास्ता नगर्नु  गैरजिम्मेवारपना भएको नेपाली काँग्रेस म्याग्दीका सचिव तथा स्थानीय वासिन्दा क्याप्टेन मिनवहादुर कार्कीले वताउनु भयो ।

पहिरोका कारण वगरफाँटका एक घर र दर्ुइ गोठमा क्षति पुर्‍याउनुका साथै तीन घर परिवार विस्थापित भएका थिए ।

म्याग्दी भदौ १५ गते ।

Monday, August 30, 2010

कहिल्यै पानी नसुक्ने ढुङ्गामाथिको पोखरी , पर्यटकको आकर्षा वन्यो

म्याग्दीको घतान गाबिसमा पर्ने गलेश्वर मन्दीर परिसरमा रहेको बराह कुण्ड त्यहा पुग्ने आन्तरीक तथा बाहृय पर्यटकका लागि आर्कषणको केन्द्र बन्दैगएको छ ।

चट्टान माथि अबस्थीत कुण्डको प्रमुख आर्कषण भनेको कुण्डमा  पानी कहिल्यै नसुक्नु हो । यो कुण्डमा पानीको सतह जस्तोसुकै खडेरिमा पनि सुक्दैन र यसको जलको प्रयोगले बिभिन्न रोग निको हुने पनि दाबि गर्नु हुन्छ मन्दीरका पुजारी तथा शिक्षक भिमदत्त पौडेल । ' ढुङ्गा माथिको वराहा पोखरी विदेशी पर्यटकहरुको आकर्षाको केन्द्र त वनेको नै छ , साथै यसको धार्मिक तथा ऐतिहाँसिक महत्व पनि अझै महत्वपर्ूण्ा रहेको छ । यहाँको पानीले विभिन्न रोगहरु निको हुनुको साथै आत्म शान्ती पनि प्राप्त हुन्छ ।'

प्रशस्त पर्यटकीय तथा आध्यात्मिक  संभावनाको रुपमा रहेको कुण्डलाई प्रचार प्रसार गर्न नसक्नु पनि यो कुण्ड पछाडि पर्नु को कारण भएको मन्दिरका मूल पुजारी यामप्रसाद आचार्यले वताउनु भयो । यस्ता पर्यटकिय धार्मिक स्थलको प्रचार प्रसार गर्न सकेमा  म्याग्दी जिल्लामा पनि केहि छ भन्ने कुरा थाहा हुनेछ  । कुण्डको इतिहासको बारेमा मन्दीरका मुल पुजारी याम प्रसाद आचार्य भन्नुहुन्छ ' करिव २ सय ४५ वर्षपहिला प्राकृतिक रुपमा नै निर्मित यो कुण्डमा वराहा भगवानले आराम गर्नु भएको जनविश्वास रहेको छ । पछि स्थानीय व्यक्तिहरुले पुजा आजा गरी शेषसायी भगावान विष्णुको मुत्रि स्थापना गरेपछि यसको  व्यापक रुपमा पुजाआजा गर्ने परम्परा रहेको छ ।'

यो कुण्डमा जुन समयमा पनि पानि निरन्तर रहि रहन्छ यसको बिचमा बुढा निलकण्ठको मर्ुर्ति रहेको छ २०५६ सालमा कुण्डलाइ बार बाध लगाइएको थियो । सात्र अनुसार यसको उत्पत्तीको निस्चीत समय नभय पनि गलेश्वरको स्थापना संगै कुण्डको उत्पत्ती भयको भनाइ छ । यस्ता महत्वपर्ुण्ा ठाउ भयपनि सम्बन्धीत निकायको उचित ध्यान नपुग्दा यो कुण्ड  पानी जम्मा भएको ठाउको रुपमा रहेको छ ।

आफ्नो  ठाउमा  रहेका यस्ता महत्वपर्ुण्ा  ठाउहरु संरक्षणको अभाबमा पछाडि परेको स्थानिय भरत बहादुर मल्लले वताउनु भयो । यो समस्याले गलेश्वरको मात्र नभयर सम्पुण पर्यटन क्षेत्रलाइ पनि प्रभाब पार्न सक्छ सथानिय  स्तरमा भयका यसता स्थानको संरक्ष र प्रचार प्रसार गर्न सकेमा पर्यटन बर्ष२०११ लाइ सफल बनाउन पनि सघाउन महत्व पर्ुण्ा  भुमिका खेल्न सक्छ । नजिक को तिर्थ हेला भने जस्तै  भयमा हामी  सबैलाइ प्रभाब पर्न सक्छ त्यसैले सम्बन्धति निकायले समयमानै ध्यान दिन जरुरी देखिन्छ ।

म्याग्दी भदौ १४ गते ।

मुस्ताङमा मुखियाको मनपरीतन्त्र राज्यले हैन मुखियाले कर असुली

मुस्ताङको सदरमुकाम जोमसोम र आसपासका मुखियाहरूले पछिल्लो समय सम्बन्धित गाविसमा ब्यापार तथा दैनिक मजदुरी गर्नेहरूसंग १ हजार पाच सय देखि १५ हजार रुपैयाँसम्म अबैध कर जबरजस्ती असुली गर्न थालेपछि जिल्लाबाहिरबाट यहाँ आएकाहरू एकाएक त्रसित बनेका छन् ।

वषौर्ं पहिलादेखि चलिरहेको अबैध मुखियाको एकछत्र राजको पछिल्लो शिकार जिल्लाबाहिरबाट मुस्ताङमा बसोबास गर्ने व्यापारी, मजदुर, कर्मचारी तथा र्सवसाधारणहरू परेका छन् । जिल्ला बिकास समितिले उठाउने गिटि बालुवाको कर समेत मुखियाले उठाउदै आएको जिबिस कर्मचारी बताउदछन ।

जोमसोममा प्रिया रेष्टुरेन्ट सचालन गदैआएका गुल्मीका मोहन कडेललाई ६ हजार, लमजुङ घर भै जोमसोममा तरकारी ब्यबसाय गर्ने सिता मौरतीलाई २ हजार, मार्फा गाबिसका बिकास ज्वारचनलाई १५ हजार, पर्बत धाईरिङका बिष्णु रिजाललाई २ हजार, निरु गुरुङलाई १५ सय, किपल गुरुङलाइ ८ हजार, गणेश बिकलाई ४हजार ५ सय, गोबिन्द बिकलाई १ हजार ८ सय, झोङ गाबिसका पेमा गुरुङलाई १ हजार पाच सय,  लगायत करिब ३५ जनासगं जबर जस्ती रकम असुल गरेका छन । चार्टर एकाउन्टेन्ट समेत रहनु भयका मार्फाका बिकास ज्वारचन आफु मुस्ताङकै परेकाले यस बिषयमा थपबोल्न उचित नहुने भन्दै दोहोरो कर बिश्वमै नहुने बताउनु भयो । उहाले आफुहरु पर्वतको बेनीमा बषौ बसे पनि यस्तो कर भने कसैले उठाउन नआएको बताउनु भयो ।

जोमसोममा ब्यवसाय गर्दैआएका ब्यापारीहरूबाट पछिल्लो समय अबैध कर लिइरहेको भएपनि त्यहाँको प्रशासनले उक्त कदमका बिरुद्ध कुनै पहल चाल्न सकेको छैन ।

मुखियाहरुको गाउँ भेलाले गरेको निर्ण्र्ााभन्दै उनिहरुले जोमसोम बाहेकका क्षेत्रबाट आएका सवैलाई कर उठाउने अभियान संचालन गरेका हुन् । गाबिस सचिब ऋषि राम भण्डारी आफुलाई कुनै जानकारी बिना मुखियाले कर उठाएको बताउनु हुन्छ । सबैनेपालीले सरकारले अबैध ठहर गरेका बाहेक राज्यलाई कर बुझाए पछि जहा सुकै बस्न, ब्यापार ब्यबसाय गर्न पाउने अधिकार रहेको बताउदै आन्तरीक राजश्व कायालर्य बाहेक कसैलाईलाई यस्तो कर लिने अधिकार नरहेको कोष तथा लेखा नियन्त्रकको कार्यालय जोमसोमका प्रमुख यदु नेेेेेपालले बताउनु भयो ।

आँफुहरूलाई मुखियाहरूले अबैध रुपमा मनोमानी कर असुलि रहेको स्थानीय प्रशासनलाई पटक पटक माौखिक जानकारी गराउदा पनि जिल्ला प्रशाशनका केहि कर्मचारीले मुखियाकै पक्षमा र्समर्थन गरेको भन्दै व्यापारीाहरूले जिल्ला प्रशासनको समेत आलोचना गरेका छन् ।

जोमसोम बाहिरका र्सवसाधारणहरूबाट कर लिएको प्रतिक्रिया दिँदै जोमसोमका मुखिया तेज प्रसाद थकालीले आफुहरूले वर्षौ पहिलादेखि बिभिन्न शिर्षमा जिल्ला बाहिरबाट मुस्ताङमा बसोबास गदर्ैर्ैैएका व्यक्तिहरूसंग औकात अनुसारको कर लिएको स्वीकार गरेका छन ।

म्याग्दी भदौ १४ गते ।

पहिरोले रोक्यो विद्यार्थीलाई

म्याग्दीको वरङजा गाविस अर्न्तर्गत वडा नं ४ मा अवस्थित श्री महेन्द्ररत्न उच्च माध्यमिक विद्यालयका विद्यार्थीहरुलाई विद्यालय जान कठिनाई उत्पन्न भएको छ ।

सो गाविसको वडा नंम्वर ३ र ४ को सिमानामा रहेको आरकुटि खोला छेउको पहिरोका कारणले गर्दा उच्च माबि तथा श्री जनप्रिय निम्न माध्यमिक बिद्यालयमा अध्ययनरत विद्यार्थी र   र्सब साधरणलाई पनि आवत जावत गर्नलाइ कठिनाइ भयको कक्षा १० मा अध्ययनरत दिपक पुनले वताउनु भयो ।

पहिरोले  खाने पानिको पाइप समेत बगाउदा पानि पिउनलाइ कठिनाइ भयको  वरङजा ३ का निलकण्ठ आचार्यले वताउनु भयो ।

म्याग्दी भदौ १४ गते ।

गाउमा नै उच्चमाबि खुलेपछि बुहारीहरुलाई सुबिधा

म्याग्दीको बरंजा गाविसस्थित महेन्द्र रत्न उच्च माध्यमिक विद्यालयमा उच्च शिक्षाको व्यवस्था भएपछि  गाउँका बुहारीहरुलाई अध्यनका लागि सहज भएको छ ।

सो बिद्यालयले २०६६ सालदेखि स्तर उन्नति गरेपछि गाउँका वुहारीहरुलाई घरधन्दा सकेर उच्च शिक्षा प्राप्त गर्ने अवसर प्राप्त भएको हो ।

गाउँमै उच्च मावि स्थापना भएपछि  घरको धन्दा सकेर पढेने अवसर मिलेको भगवती रेग्मीले वताउनु भयो । गाउँमै उच्च मावि स्ांचालन भएपछि यहाँका छोरी वुहारीहरुले पनि उच्च शिक्षा प्राप्त गर्न पाएकोमा खुसी लाग्ोको  उच्च माबिका संयोजक याम बहादुर रोका मगर जानकारी दिनुभयो ।

  घरको धन्दा सकेर बुहारी भगबति रेग्मीलाई गाउमै उच्च शिक्षा पढाउन पाएकोमा खुसी लागेको  चिन्ता मणि आचार्य बताउनु हुन्छ । गाउँमै उच्च शिक्षाको व्यवस्था भएपछि अव पढ्नकै लागि गाउँ छोडेर वाहिर जान नपर्दा खुसी लागेको  कक्षा १२ मा अध्यनरत पबित्रा रोकाले  बताउनु भयो ।

म्याग्दी भदौ १४ गते ।

मकै खेतीमा कमि

लामेा समयसम्म लगातार रुपमा परेको पानीका कारण म्याग्दीको बरंजामा यस वर्षमकै उत्पादनमा कमी आउने भएको छ ।

ढिलो गरि उम्रेका मकैमा फल लागे  पनि लामो समयसम्म पानी परीरहेको कारणले गर्दा मकै वोटमै कुहिन लागेको स्थानीय कृषक दिपक खड्काले वताउनु भयो ।

आफ्नो बारीमा लगाइएको मकैको बोटमा गेडा तथा घोगाहरुमा  लगातार परेको पानीका कारण बोटमा नै कुहीन र  टुसाउन लागेकोले स्थानीय कृषकहरु चिन्तित वनेका छन् ।

मौसम परिवर्तनका कारण मकै, तथा हिउँदे वालीको उत्पादनमा कमी आएपछि खादान्न अभावको स्थिति उत्पन हुने संकेत वरङजामा देखिएको कृषकहरुले गुनासो गरेका छन् ।

म्याग्दी भदौ १४ गते ।

Sunday, August 29, 2010

ईजाजतपत्र नविकरण भएन्

म्याग्दी जिल्लामा मदिरा तथा सर्ुर्तिजन्य पदार्थ बिक्रीका लागि अनुमति लिई सञ्चालन भएका अधिकांश पसलहरुले अनुमतीपत्र नबिकरण गरेका छैनन ।
कोष तथा लेखा नियन्त्रण कार्यालय म्याग्दीका अनुसार गत आर्थिक बर्षा सर्ुर्तिजन्य पदार्थको बिक्रीका लागि ७६ जनाले अनुमती लिएपनि अहिले १४ जनाले मात्र नबिकरण गरेका छन ।
त्यस्तै गरी मदिराजन्य पदार्थको बिक्रीका लागि अनुमतीपत्र लिएका २ सय २९ जनामध्ये ४६ जनाले मात्र नबिकरण गरेका कार्यालयका लेखापाल त्रिबिक्रम शर्माले बताउनुभयो ।
मदिराको ब्यापारका लागिर् इजाजतपत्र लिन र नविकरण गर्न खुद्रा ब्यापारीले वाषिर्क रुपमा २ हजार र होटल तथा रेष्टुराँले ३ हजार रुपैया कर तिर्नुपर्छ । त्यसैगरी सर्ुर्तीजन्य पदार्थकोर् इजाजत पत्र लिन तथा नविकरण गर्न वाषिर्क १ हजार ५ सय रुपैया कर तिर्नुपर्छ । गत आर्थिक वर्षभत्रर् इजाजतपत्र नविकरण गरिनुपर्ने भएपनि हाल सम्म नहुँदा राजस्व छली भएको छ ।

अनुगमनको अभावमा पसल,होटलले इजाजत नलिई मदिरा विक्रि वितरण भइरहेको भएपनि त्यसलाई नियन्त्रण गर्न सम्बन्धित कार्यालयले सकेको छैन् । समयमै नविकरण नभएमा मदिरा नियम अनुसार ३ महिनामा २५ प्रतिशत, ६ महिनामा ६० प्रतिशत, ९ महिनामा ७५ प्रतिशत र १२ महिनामा जरिमानाको ब्यवस्था रहेको  छ ।
यो आर्थिक बर्षा पनि नबिकरण नगर्ने पसललाई कारबाही गरीने कोष तथा लेखा नियन्त्रण कार्यालय म्याग्दीले जनाएको छ । सम्बन्धित निकायले बजार अनुगमनमा ध्यान नदिएका कारण व्यापारीले पनिर् इजाजतपत्र नविकरण गर्न चासो नदिएका म्याग्दी उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष र्सर्ुयप्रसाद मर्सर्ााले बताउनुभयो ।

म्याग्दी भदौ १३ गते ।

बिकासबाट बिनासको चिन्ता

घरनजिकै बनेको सडकमा हिउद भरी गाडी गुड्दा खुसी हुने र्सवसाधारण वषर्ाको शुरुवात सगै सडक खन्दा खलबलीएको जमिन गलेर पहिरो जानथाले पछि  चिन्तीत बन्न थालेका छन् ।

देशमा शान्ति स्थापना पछि पहाडी जिल्ला म्याग्दीमा निर्माण भएका कच्ची सडकले र्सवसाधारणलाई सुविधा संगै समस्यामा पनि पार्न थालेको ग्रामिणबासी बताउँछन् । मानवबस्ती जोखिममा पर्ने गरि सडक निर्माण गर्दा भोग्नुपरेको समस्या बारे अर्थुङ्गे बाँसबोटकी गुमा केसी भन्नुहुन्छ हिउद भरी त गाडी चडीयो बषर्ा लागे पछि धरै पहीरोले लैजान्छ की भन्ने दर छ । अर्थुङ्गेको बाँसबोट पुलाचौरको अबेचौर र पुरुण्डी हुँदै पुलाचौर जोड्ने सडक गत वर्षनिर्माण भएको थियो ।

सडक निर्माण गर्दा त्यसले वातावरणमा पार्ने प्रभाव बारे अध्ययन नगरीनु बिकासले बिनासको रुप लिनुको कारण बनेको हो । गाउँकै बिच र तलमाथि पार्ने गरी सडक निर्माण भएका छन् । ग्रामिण सडकमा नाली निर्माण र वरपर वृक्षारोपण गर्ने कामले पनि प्राथमिकता पाएको छैन् । सडक निर्माणपछि स्तरवृद्धी, मर्मत गर्ने तथा ढल र पहिरो नियन्त्रण गर्नतर्फकसैले ध्यान दिएका छैनन् । खेत बारी मासेर सडक निर्माण गरि आगनमै गाडी गुड्दा खुसीयाली मनाउने स्थानीयबासी सडक भत्कीएर पहिरो आउन थालेपछि चिन्तित बनेका हुन् । पुलाचौर अवेचौरकी भगवती पौडेल सडक निर्माणका क्रममा उपभोक्ता समितिले जनाएको प्रतिबद्धता कार्यान्वयन हुन नसकेको गुनासो गर्नुहुन्छ ।

अर्थुङ्गे बाँसबोटकी गोमा केसी र पुलाचौर अवेचौरकी भगवती पौडेल सडककै कारण समस्यामा पर्नेहरूको प्रतिनिधिपात्र मात्र हुन् । म्याग्दीमा यस्ता उदाहरणीय आवाजहरु धेरै छन् ।

ग्रामिण क्षेत्रमा डोजरको प्रयोग गरि सडक निर्माण गर्ने क्रम बढेको छ । सडक विकासका लागि आवश्यक पनि छ । गाविस र जिविसबाट बिनियोजन हुने बजेटको अधिकांश हिस्सा सडकमै लगानी हुने गरेको पाईएको छ । कतिपय ठाउँका बासिन्दाले ऋण खोजेरै भएपनि सडक निर्माण गरेका छन् । सडक निर्माण गर्दा त्यसले पार्ने प्रभाव, फाईदा र बेफाईदाका बारेमा सोच्न नपाउनुको प्रमुख कारण आर्थिक अभाव भएको बाँसबोट पुलाचौर मोटरबाटो निर्माण समितिका कोषाध्यक्ष टिकाराम परियारले बताउनुभयो ।

भिरालो भौगोलिक अवस्थिती, भिर पहरा लगायतका कारणले सडक निर्माण गर्न बढी लगानी हुने गरेको छ । प्राकृतीक विपत्तिका डरले विकासमा पछि परेर बस्नु भन्दा पनि सडक निर्माण समिति, सम्बन्धि निकाय र स्थानीयबासीले सडक निर्माण गर्नुअगावै सम्भावीत प्रकोपबाट बच्न सकिने उपाए अपनाउनु उपयुक्त देखिन्छ । यसबाट सडकका लागि भएको लगानीको सदुपयोग हुनुका साथै स्थानीयबासी पनि ढुक्क हुन सक्थे ।

प्रकास पौडेल  म्याग्दी भदौ १३ गते ।

अन्तरदेशिय मेला सम्पन्न , दर्ुइ करोडको व्यापार

नेपाल र तिव्वतका व्यापारीहरुको संयुक्त आयोजनामा गत शनिवारदेखि उपल्लो मुस्ताङको छोर्तेनमा आयोजना गरिएको अन्तरदेशीय व्यापार मेला शनिवार सम्पन्न भएको छ ।

उपल्लो मुस्ताङका छ गाउँ विकास समिती र तिव्वतका व्यापारीले छोन्हुप गाविसको छोर्तेनमा सञ्चालन भएको अन्तरदेशिय ब्यापार मेलामा २ करोड रुपैया बराबरको ब्यापार भएको छ ।

उपल्लो मुस्ताङ र तिव्वतका स्थानिय उत्पादनको पर््रवर्धन गर्ने उद्देश्यले विगतका बर्षजस्तै आयोजना गरिएको ब्यापार मेलामा दुइ करोडको कारोवार भएको आयोजकले बताएका छन् ।

  एक हप्तासम्म सञ्चालन भएको मेलामा २४ वटा नेपाली र ४० वटा तिब्बती उत्पादनका स्टल राखिएको थियो । मेलामा उपल्लो मुस्ताङका छोसेर, लोमान्थाङ, चराङ, सुरखाङ, घमी र छोन्हुपका व्यापारीका साथै तिव्वतको झोङवासेन र लाव्रङका ब्यापारी सहभागि भएका थिए ।

मुस्ताङका ब्यापारीले पस्मीना, उन, भेडा र च्याङ्ग्राको छाला, सुकुटीको स्टल राखेका थिए भने तिब्बती ब्यापारीले कपडा, दैनिकउपभोग्य समान, पशु दानाको स्टल राखेका उपल्लो मुस्ताङका ब्यवसायर्ीर् इन्द्रधारा बिष्टले बताउनुभयो ।

उपल्लो मुस्ताङमा भारी बषर्ा परेका कारण मेला प्रभावित हुनुका साथै लक्ष्य भन्दा निकै कम कारोबार भएको आयोजकले बताएका छन् ।

म्याग्दी भदौ १३ गते ।

Saturday, August 28, 2010

म्याग्दीका सडकमा जोखिमपर्ूण्ा यात्रा

म्याग्दीका सडकमा यात्रुहरू जोखिमपर्ूण्ा यात्रा गर्न बाध्य बनेका छन् । जिल्लाको पश्चिमी क्षेत्रलाई जोड्ने बेनी दरबाङ र उत्तरी क्षेत्रलाई जोड्ने बेनी जोमसोमका साथै अन्य ग्रामिण सडकहरू बाढी, पहिरोले पर्ुर्ने र हिलाम्मे भएपछि यात्रा जोखिमपर्ूण्ा बनेको हो ।

बेनी दरबाङ र बेनी जोमसोम सडकका साथै वषर्ा याम सुरु भएलगत्तै बन्द भएका ग्रामिण सडकमा यातायात व्यवसायीले सवारी साधन सञ्चालन गर्न छाडेका छन् । 'सय सय मिटर दुरीमा गाडी हिलोमा फस्छ, सडकमा हिलो र पहिरो थुप्रिएको छ, यात्रा जोखिमपर्ूण्ा बनेको छ' बेनी जोमसोम सडकमा जिप चलाउँदै आएका सवारी चालक लिलाबहादुर पुनले भन्नुभयो 'सडक मर्मत नभए गाडी चलाउन सकिँदैन ।'

सरकारी निकायले सडक मर्मत गर्न ध्यान नदिएकाले जोखिम मोलेर सवारी साधन सञ्चालन गर्न नसकिने यातायात ब्यवसायीहरूले बताएका छन् । खण्ड खण्ड भएर सवारी साधन प्रयोग गर्नुपर्दा यात्रुहरूले झञ्जटीलोका साथै यातायात ब्यवसायीले बढी भाडा लिने गरेको गुनासो गरेका छन् । जिर्ण्र्ााडक अवस्थाका कारण मुक्तिनाथ हिँडेका तिर्थयात्री, मुस्ताङ जाने र आउने पर्यटक समस्यामा पर्नुका साथै मुस्ताङको प्रमुख उत्पादन स्याउ ढुवानी पनि प्रभावित हुने देखिएको छ ।

'मुस्ताङमा गाडी पुग्यो भन्ने सुनेर तिर्थयात्रामा आएका थियौ' मुक्तिनाथ दर्शन गरेर घर र्फकने क्रममा शुक्रबार बेनीमा भेटिनुभएका जनकपुरका नरेश्वर भण्डारीले भन्नुभयो 'गाडी चढ्नु र हिँड्नु उस्तै अवस्था रहेछ । हिलो सडकमा माथिबाट पहिरो र ढुङ्गा खसेर धन्न ज्यान गएन । निकै दुख पायौ ।' मुस्ताङलाई जोड्ने बेनी जोमसोम सडकमा ४ वटा र बेनी दरबाङ सडकमा २ पटक गाडी परर्ीवर्तन गराउनुपर्ने र हिलाम्मे सडकमा जोखिमपर्ूण्ा तवरले सवारी साधन सञ्चालन गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको म्याग्दी जिप तथा बस सञ्चालक समितिका सचिव सुमन श्रेष्ठले बताउनुभयो ।

सचिव श्रेष्ठका अनुसार जिर्ण्र्ााडकमा सवारी साधन सञ्चालन गर्दा हिलोमा गाडी फस्ने र उपकरणहरूको क्षत्ती हुन थालेपछि समितिमा आवद्ध १ सय ६० जना व्यवसायी मध्ये अधिकांशले सवारी चलाउन छाडेका छन् । सवारी साधन नचल्दा यातायात ब्यवसायीले दैनिक ७ लाख रुपैया भन्दा बढी नोक्सान व्यहोर्नुपरेको समितिले जनाएको छ ।  विगतका वर्षा समितिले आफ्नै लगानीमा सडक मर्मत गरेर सवारी सञ्चालन गरेको भएपनि यस वर्षआर्थिक अभावमा गाडी चलाउन बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आएको सचिव श्रेष्ठले बताउनुभयो ।

दर्ुइ वटा सडक मर्मतका लागि समितिले हालसम्म १२ लाख रुपैया लगानी भएको जनाएको छ । सडक मर्मत गर्दाको ऋण तिर्न बाँकी रहेको बताउँदै सचिव श्रेष्ठले भन्नुभयो 'यातायात ब्यवसायीले कहिलेसम्म बाटो बनाउँदै गाडी चलाउँदै गर्ने, सडकको स्तरवृद्धी गर्नका लागि सरकारी निकायले वास्तै गरेका छैनन् ।'

बेनी दरबाङ सडकको स्तरउन्ती गर्ने जिम्मा लिएको जिविस अर्न्तगतको डि्रलिप र बेनी जोमसोम सडक निर्माण तथा मर्मत कार्यमा संलग्न नेपाली सेनाको बेनी जोमसोम सडक निर्माण कार्यदलको वेवास्ताका कारण सडकको अवस्था जिर्ण्र्ाान्दै गएको यातायात व्यवसायी र र्सवसाधारणको आरोप छ ।

म्याग्दी भदौ १२ गते ।

विस्थापित हुने खतरामा खच्चड व्यवसाय

कुनै वेला पहाडि जिल्लाको ट्रक भनेर चिनिने खच्चड पछिल्लो समयमा देख्न पनि चिज हुदै गएको छ । बेनी बजारमा भएका उद्योग तथा पसल देखि सामान ढुवानी गर्ने गतिलो माध्यम थियो खच्चड । तर, विकासको गति संगै बग्रेल्ती बनेका सडकमा गाडि गुड्न थालेपछि खच्चडहरु कुना पर्दै गएका छन् ।

 पहाडि मात्र हैन हिमाली भेगमा पनि खच्चड सामान ढुवानीको गतिलो माध्यम थियो । म्याग्दी मुस्ताङ्ग लगाएत नेपालका प्रायजसो पहाडि तथा हिमाली जिल्लाहरुमा खच्चडको प्रयोग निकैनै गरिने गरिथ्यो ।

हिउँदको मौसममा घरमै थन्क्याएर राखीएका खच्चडहरु बषर्ात्को समयको सुरुवात संगै सडकमा घण्टी बजाउदै हिड्न थालेका छन् । नेपालका ग्रामीण भेगमा निर्माण भएका प्रायजसो सडकहरु हिउदको याममा मात्र सञ्चालन हुने र बषर्ात्को समयमा असार देखि असोज सम्मको अवधिमा सवारी सञ्चालन नहुने समस्या खच्चड व्यवसायका लागि बरदान सावित भैदिने गर्छ ।

१२ बर्षदेखि बेनी बजार देखि विभिन्न गाउ तथा मुस्ताङ्ग सम्म पनि खच्चडमा सामान ढुवानी गर्ने पेशालाई अंगाल्दै आएका बाटु परियार अहिले सवारिसाधनको विकासले खच्चड व्यवसायलाई कुनापार्दै गएको गुनासो गर्नेहुन्छ ।

हिमालापारिको जिल्ला मुस्ताङ्गमा केही बर्षपहिला सम्म मानिसको स्तर मापनको गतिलो माध्यम थियो घरमा बाँधिएका घोडा, खच्चड र उसको घरको छानामा रहेको दाउराको चाङ्ग । तर अहिले त्यो परिभाषा फेरीएको छ  । अहिले गाडिको प्रयोगमा भएको बृद्धिसंगै मुस्ताङ्गमा पनि खच्चड व्यवासय संकटमा पर्दै गएको छ । मुस्ताङ्गमा रहेको यातायातको भरपर्दो माध्यम हवाइ यातायातले पनि खच्चडलाई विस्थापन गरेको छ । हवाइ यातायात मार्फ पर्यटक तथा सामान सोझै जोमसोम पुग्ने गरेकाले खच्चडलाई बोकाउने भारी नपाइने व्यवासायिक् बताउछन् ।

पछिल्लो समय १० दिन देखि भएको हवाइ सेवा अवरुद्धले मुस्ताङ्गका खच्चड व्यवासायीलाई केही राहत मिलेको छ । गरीवीको पिडामा जकडिएको हाम्रो देशमा गरिव समुदायहरु निर्भर रहने गरेको खच्चड व्यवसाय यातायातको साधन र सडकको विस्तार संगै विस्थापनको खतरामा पर्दै गएको छ ।

म्याग्दी भदौ १२ गते ।

निशूल्क स्वास्थ्य शिवीर सम्पन्न

ब्रिटीस गोर्खा वेयलफेयरको आयोजनामा सदरमुकाम बेनीमा सञ्चालन भएको निशूल्क स्वास्थ्य शिवीरबाट ३ हजार जना भन्दा बढी लाभान्वित भएका छन् ।

बुधबारदेखि ३ शुक्रबार सम्म सञ्चालन भएको शिवीरमा स्वास्थ्य परिक्षणका साथै स्त्रीरोग, दाँत र आँखाका ३ हजार ४ सय ३९ जना बिरामीहरूको उपचार गरिएको आयोजकले जनाएका छन् ।

तिन दिनसम्म ५ सय ४६ जना स्त्रीरोग, ५ सय ५५ दाँत सम्बन्धि र ८ सय ७८ जना आँखा सम्बन्धि रोगका बिरामीले सेवा लिएका शिवीरका संयोजक गोविन्द गुरुङले जानकारी दिनुभयो । शिवीरमा ३२ जना मोतीयाबिन्दुका बिरामीको शल्यक्रिया गरिएको थियो भने १ हजार ४ सय ६० जनाले साधारण स्वास्थ्य सेवा लिएका उहाँले जानकारी दिनुभएको छ ।
डाक्टरहरु सतिस गुरुङ, निर्माला र्राई, मेघा शेरचन, रत्न थापा र सृजना बज्राचार्यको टोलीले बिरामीको उपचार गरेको थियो । शिवीरमा सदरमुकाम, आसपासका साथै जिल्लाका ग्रामिण क्षेत्र र छिमेकी पर्वत जिल्लाबाट पनि बिरामीहरू उपचारका लागि आएका थिए ।

शिवीरमा स्वास्थ्य परिक्षण र औषधी वितरण सहित सबै सेवा निशूल्क गरिएको संयोजक गुरूङले बताउनुभयो । आर्थिक अभावका कारण उपचार गर्न नसकेका बिरामीहरूलाई लक्षित गरेर शिवीर सञ्चालन गरिएको आयोजकले जनाएका छन् ।

द्धन्दपिडित र सरोकारवाला निकायविच अन्तरक्रिया

सर्त्कर्म नेपालको आयोजनामा वेनीमा शुक्रबार द्धन्दपिडित र सरोकारवाला निकायविच अन्तरक्रिया तथा सञ्जालिकरण कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।

कार्यक्रममा उपस्थित अधिकाशं पिडितले सरकारले उपलव्ध गराएको सुविधा उपभोग गर्न नपाएको गुनासो गरेका थिए । राहत तथा सुविधामा केही टाँठाबाठाको मात्र पहुँच पुगेको भन्दै सहभागिले सूचनाको अभावमा वास्तविक पिडितको सुविधा उपभोग गर्नबाट बञ्चित भएको गुनासो गरेका छन् ।

कार्यक्रममा नेपाली कांग्रस अर्थु‹े गाउँ इकाई समितिका सभापति अनोद श्रेष्ठ र नेकपा एमाले अर्थुङ्गे गाउँ इकाई कमिटिका अध्यक्ष वेलबहादुर कटुवालले द्धन्द पिडितलाई न्याय दिलाउन पहल गर्ने बताउनुभयो ।

सो कार्यक्रममा जगतनारायण गौचनको अध्यक्षतामा दश सदस्यीय द्धन्दपिडित अधिकार समाज गठन भएको छ । समाजको उपाध्यक्षमा खिम वहादुर कार्की, सचिवमा हरिनारायण सुवेदी र कोषाध्यक्षमा मनकुमारी शर्मा रहनुभएको छ ।

समाजका अन्य सदस्यहरूमा पर्ूण्ाबहादुर बानीया, हिमबहादुर खत्री, भिमबहादुर रिजाल, रहमद खाँन, ओमकुमारी श्रेष्ठ, र राधिका रेग्मी रहनुभएको छ ।

संस्थाका अध्यक्ष सिताराम थापाको सभापतित्व र जिल्ला अधिकृत आकांक्षा रिजालको सञ्चालनमा सम्पन्न भएको सो कार्यक्रममा संस्थाकी नानुमाया थापाले स्वागत गर्नुभएको थियो ।

म्याग्दी भदौ १२ गते ।

सदरमुकाम बेनीमा बधस्थल निर्माण

म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीमा पशु बधस्थल निर्माण भएको छ । म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघले निर्माण गरेको बहुउद्देश्यिय मैदानमा करिब ५ लाख रुपैयाको लागतमा बधस्थल निर्माण गरिएको हो ।

बधस्थल निर्माण गर्न जिल्ला पशु सेवा कार्यालयले १ लाख ५० हजार, जिविसले १ लाख, अर्थुङ्गे गाविस र म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघले ५०/५० हजार रुपैया लगानी गरेका छन् ।
पर्ुव अनुमान गरेभन्दा बढी काम गर्नुपरेकाले लगानी बढेको जानकारी दिँदै पशु सेवा कार्यालयका प्रमुख प्रेम शर्मा सापकोटाले बधस्थल निर्माण गर्दा लागेको ऋण तिर्न दाताको खोजी गरिएको बताउनुभयो ।

बधस्थलमा तारबार लगाउदाँ लगानी बढेको सापकोटाले बताउनुभएको छ । जिल्लाकै पहिलो सो बधस्थल सञ्चालन भएपछि उपभोक्ताले स्वस्थ्य स्थानमा बध गरेको मासु उपभोग गर्न पाउनेछन् ।

छिट्टै बधस्थल सञ्चालन गर्न पहल गरिरहेको पशु सेवा कार्यालयले जनाएको छ । यसैबिच बधस्थल सञ्चालनको लागि अर्थुङ्गे गाविसलाई जिम्मा दिने सहमति भएको कार्यालय प्रमुख शर्माले बताउनुभयो ।

म्याग्दी भदौ १२ गते ।

Friday, August 27, 2010

गिद्ध विस्थापित भएपछि मृत्यु संस्कारसमेत प्रभावित

मुस्ताङको लोमन्थाङ क्षेत्रबाट हिमाली गिद्ध विस्थापित हुन थालेपछि त्यस क्षेत्रका गुरुङ समुदायको मृत्यु संस्कार प्रभावित हुन थालेको छ ।

 हिमाली क्षेत्रमा तापक्रम वृद्धिसँगै उचित वासस्थानको अभाव हुन थालेपछि उपल्लो मुस्ताङका गिद्धहरू बसाइँ र्सन थालेका छन् ।

गिद्धहरू लोप हुन थालेपछि गुरुङ -लोवा) जातिले मृतकको शवलाई टुक्राटुक्रा पारी गिद्धलाई खुवाउने परम्परासमेत प्रभावित भएको हो । उपल्लो मुस्ताङका गुरुङ जातिका मानिसको मृत्यु भएमा लामाको निर्ण्र्ााो आधारमा पूजाविधि सम्पन्न गरी मृतकको शरीर टुक्रा बनाई गिद्धलाई खुवाउने चलन छ ।

अहिले गिद्धको सङ्ख्यामा कमी आउन थालेपछि मृत शरीरका टुक्रा गिद्धले खाई नसक्ने र मृतआत्माले र्स्वर्ग प्राप्ति गर्न नसक्ने चिन्ता उपल्लो मुस्ताङका गुरुङ समुदायमा बढ्दो छ ।

"गिद्ध एउटामात्र अन्डा पार्ने पक्षीको प्रजाति हो, गुँड बनाएर अन्डा पारी बचेरा हर्ुकाउन गिद्धलाई ९-१० महिना लाग्छ"- उपल्लो मुस्ताङका आमदुङ लोवा -गुरुङ)ले भन्नुभयो ।

"गिद्ध नै बसाइँ सरी अन्यत्र जान थालेपछि गिद्धको अस्तित्व सङ्कटमा पर्नुका साथै हाम्रो मृत्यु संस्कार पनि प्रभावित हुन पुगेको छ ।"- उहाँले भन्नुभयो । उहाँका अनुसार अहिले मान्छेको शव टुक्राटुक्रा पारेर गिद्धलाई खुवाउने चलनको विकल्पको खोजी हुन थालेको छ ।

सन् २००२ देखि २००५ सम्म मुस्ताङ जिल्लाको उपल्लो क्षेत्रमा चराविद् हेमसागर बराल, कर्ण्र्ााादुर शाह र बेलायती वैज्ञानिक रिचार्ड कुथवर्ड संलग्न एक टोलीले गरेको  अध्ययनअनुसार प्रतिवर्ष३० प्रतिशतका दरले हिमाली गिद्ध लोपहुँदै गएको तथ्याङ्कमा उल्लेख गरिएको छ ।

त्यसैगरी क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयद्वारा प्रकाशित 'इन्टरनेसनल वर्ड कन्जरभेजसन जर्नल २००८' मा हिमाली गिद्ध अत्यन्त तीव्ररुपमा लोपहुँदै गएको उल्लेख छ ।

वातावरणीय दृष्टिकोणले विश्वमै गिद्धलाई मानवका लागि अत्यन्तै उपयोगी पक्षीको प्रजातिका रुपमा लिइने भए तापनि उपल्लो मुस्ताङमा भने गिद्ध गुरुङ समुदायको साँस्कृतिक र धार्मिक आस्थाको पक्षीको रुपमा समेत परिचित छ ।

मृतकलाई र्स्वर्ग पुर्‍याउने दूतका रुपमा गुरुङ समुदायमा गिद्धलाई मान्ने गरिन्छ । मृतकको शरीरलाई टुक्रा पारेर गुरुङ समुदायका पुरोहित मानिने लामाले विशेष मन्त्रद्वारा गिद्धलाई बोलाउने गर्दछन् । लामाले बोलाएपछिमात्र गिद्धहरू आउँछन् र शरीरको टुक्रा खानर्ेगर्दछन् ।

"यदि गिद्धले मृतकको शरीरका टुक्रालाई खाइसकेनन् भने गुरुङ समुदायमा त्यसलाई अपसगुन मानिन्छ"- छोन्हुप गाविसका ठुन्हेप गुरुङले बताउनुभयो ।

हिमाली क्षेत्रमा गिद्धको सङ्ख्या घट्नुको मुख्य कारण वासस्थान र आहाराको अभाव हो । गत वर्षत्यस्ा क्षेत्रमा चरासम्बन्धी अध्ययन गर्न जानुभएका सुरेश थापाले बताउनुभयो । गिद्धहरूको संरक्षणका लागि कुनै पहल हुन नसकेको चराविज्ञहरूको भनाइ रहेको छ ।

चराविद्हरूका अनुसार नेपालमा आठ प्रजातिका गिद्धहरू पाइन्छन् । तीमध्ये सेतो गिद्ध, डङ्गर गिद्ध, सुन गिद्ध र सानो खैरे गिद्ध सङ्कटाग्रस्त अवस्थामा रहेका छन् ।

हमाली क्षेत्रमा बढ्दो तापक्रममा कारण अन्डा कोरल्ने समय परिवर्तन हुँदा बचेराहरू मर्ने समस्या एकातिर छ भने अर्कोतर्फउपयुक्त वासस्थानको अभाव र आहाराको कमीले गर्दा माउ गिद्धहरू अन्डा र बचेरालाई गुँडमै छोडेर अन्यत्र बसाइँ र्सन थालेकाले गिद्धहरू हिमाली क्षेत्रबाट लोप हुँदैगएको हुनसक्ने अनुमान चराविज्ञहरूको रहेको छ ।

म्याग्दी भदौ ११ गते ।

सामुदायीक प्रहरी सेवा केन्द्रमा आकर्षा

म्याग्दीका र्सवसाधारण स्थानीय तहमा हुने समस्या समाधानका लागि सामुदायीक प्रहरी सेवा केन्द्रमा आकषिर्त भएका छन् ।

प्रहरी र अदालतको तुलनामा सामान्य समस्या समाधान गर्नका लागि केन्द्रको सेवा प्रभावकारी बनेपछि र्सवसाधारण यसतर्फआकषिर्त भएका हुन् ।

छिटो, सहज र र्सवसुलभ तवरले सेवा पाईने भएपछि केन्द्रमा मुद्दाको चाप बढ्न थालेको सामुदायीक प्रहरी सेवा केन्द्र बेनीकी अध्यक्ष रेखाकौशल रेग्मीले जानकारी दिनुभयो ।

उहाँका अनुसार घरेलु झगडा, महिला हिंसा र आपसी बिवादका घटनाका मुद्दा बढेका हुन् । केन्द्रले कुने शूल्क नलिई पिडक र पिडित दुवै पक्षबीच समन्व्य गरि मुद्दा मिलाउने गरेको छ ।

२०६५ माघ देखि २०६६ माघ ९ गते सम्म ६६ वटा मुद्दा सहमतिमा मिलाएको थियो । २०६६ माघ देखि हालसम्म १९ वटा मुद्दा मिलाईएको केन्द्रले जनाएको छ ।

२०६१ सालमा स्थापना भएको केन्द्रले सामाजिक समस्या पहिचान र मध्यस्थता गर्दै समाधान गरी शान्ति सुरक्षा कायम राख्न सहयोग पुर्‍याउनुका साथै अन्य सामाजिक काम गर्न गर्दै आएको छ ।

धार्मीक र र्सार्वजनिक स्थान सरसफाई गर्ने, लागूपदार्थको प्रयोग घटाउन विद्यालय शिक्षा तथा सचेतना कार्यक्रम पनि सञ्चालन गरेको सदस्य बालकृष्ण शर्माले बताउनुभयो ।
म्याग्दी भदौ ११ गते ।

छ्योदे गुम्बामा रहेका सताव्दीऔं पुराना पुरातात्विक वस्तु सङ्कटमा

मुस्ताङको लोमान्थाङमा सञ्चालित ऐतिहासिक छ्योदे गुम्बामा रहेका सताव्दीऔं पुराना पुरातात्विक वस्तु सङ्कटमा परेका छन् ।

स्थानीय समुदायद्धारा सञ्चालित गुम्बामा रहेको संग्रहालयमा पानी चुहीन थालेपछि त्यहँ रहेका एक शताब्दी पुराना वस्तु नष्ट हुन थालेका हुन् ।

गुम्बा संरक्षण समिति हाल निष्त्रिmय बनेपछि पुरातात्विक वस्तुु थप सङ्कटमा परेका छन् । त्यहा राखीएका हिमाली क्षेत्रमा बसोबास गर्ने समुदायले प्रयोग गरेका धेरै वर्षपुराना वस्तु हराउन थालेका छन् ।
      
        १ सय वर्षपुरानो धातुका मुद्रा, हातहतियार, कपडा, शिल्पलिपी, ताम्रपत्र र बौद्ध धर्मग्रन्थहरू संकटमा परेका स्थानीय झिग्मी बिष्टले बताउनुभयो ।

'संरक्षण हुनँदा सबै सामग्री मकाउन थालेका छन्' स्थानीय तेञ्जिन बिष्टले भन्ाुभयो 'सरोकारवालाले चासो दिए नया पुस्ताले हर्ेन पाउने थिए ।' नियमित संरक्षण हुन नसक्दा  त्यहाका वस्तु लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको उहाको भनाइ छ ।

Thursday, August 26, 2010

पुल बगाएपछि आवतजावत बन्द

बाढीले कालिगण्डकीको पुल बगाएपछि मुस्ताङको कोवाङ गाविसमा पर्ने सिर्कुम गाउँमा आवतजावत बन्द भएको छ ।

कालिगण्डकी पारी रहेको सिर्कुम गाउँलाई जोड्ने पुल बाढीले बगाएपछि स्थानीयबासी समस्यामा परेका गाविस सचिव लालुप्रसाद लामिछानेले जानकारी दिनुभयो ।

गाविस सचिव लामिछानेका सिर्कुम गाउँमा १५ घरपरिवारले बसोबास गर्छन् । हालै आएको बाढीले पुल बगाएपछि स्थानीयबासीलाई आवत जावत गर्न समस्या परेको हो ।

त्यसैगरी मुस्ताङको कोवाङ गाविसमा कालिगण्डकी नदीको कटानका कारण १५ घर जोखिममा परेका छन् । पानीको बाहवले खोलामा निर्माण गरिएको बंाढ समेत बगाएपछि  कोवाङ र लाजुङ गाउँ जोखिममा परेको छ ।

नदी कटानका कारण जनआर्दश माविको पुरानो भवन,रत्न कुमारी शेरचन,रमेश भट्रचनको घर, कवड हल,कोवाङ युवा क्लवको भवन उच्च जोखिममा परेको हो ।

गाविसलाई दुवै नदी नियन्त्रण गर्न सम्बन्धित निकायमा बारम्बार आग्रह गरिएको भएपनि हालसम्म कुनैपनि सुनुवाइ नभएको गाविस सचिव लालप्रसाद लामिछानेले बताए । कोवाङमा २८ लाजुङ गाउँमा ३० घर रहेका छन् ।

निशूल्क स्वास्थ्य शिवीर सञ्चालन

ब्रिटीस गोर्खा वेयलफेयरको आयोजनामा सदरमुकाम बेनीमा निशूल्क स्वास्थ्य शिवीर सञ्चालन भएको छ ।

शुक्रबारसम्म सञ्चालन हुने शिवीरमा स्वास्थ्य परिक्षणका साथै स्त्रीरोग, दाँत र आँखाका बिरामीहरूको उपचार गरिने आयोजकले जनाएका छन् ।

पहिलो दिन बुधबार ९ सय जना बिभिन्न रोगका बिरामीले सेवा लिएका शिवीरका संयोजक गोविन्द गुरुङले जानकारी दिनुभयो ।

डाक्टरहरु सतिस गुरुङ, निर्माला र्राई, मेघा शेरचन, रत्न थापा र सृजना बज्राचार्यको टोलीले बिरामीको उपचार गरेको छ ।

शिवीरमा सदरमुकाम, आसपासका साथै जिल्लाका ग्रामिण क्षेत्र र छिमेकी पर्वत जिल्लाबाट पनि बिरामीहरू उपचारका लागि आएका छन् ।

शिवीरमा स्वास्थ्य परिक्षण र औषधी वितरण सहित सबै सेवा निशूल्क गरिएको संयोजक गुरूङले बताउनुभयो ।

आर्थिक अभावका कारण उपचार गर्न नसकेका बिरामीहरूलाई लक्षित गरेर शिवीर सञ्चालन गरिएको आयोजकले जनाएका छन् ।

Wednesday, August 25, 2010

गरिबिले बनायो जोखिमपर्ूण्ा काम गर्न बाध्य

गरिबीका कारण नेपालीहरू ज्यानलाई जोखिममा राखेर मजदुरी गर्न बाध्य छन् । यसका गतिलो उदाहरण म्याग्दी सदरमुकाम बेनी स्थित म्याग्दी र कालीगण्डकी नदीको किनारमा भेटीने मजदुरहरू हुन् । जसले आफ्नो जिविकाका लागि उर्लदो वर्षो भेलसंग संर्घष्ा गरिरहेका छन् ।

पुरुषहरु त परै छाँडौ बच्चाका आमा र बालबालीका का लागि खोला भित्र पसेर निकालेको बालुवा बेचेर भएको आम्दानी बिहान बेलुकी हातमुख जोर्ने माध्यम बनेको छ । कालिगण्डकी किनारमा बालुवा निकाल्दै गरेकी पर्वत माझफाँटकी तारा पुन यस्तो काम गर्नु रहर नभएर बाध्यता भएको दुखेसो गर्नुहुन्छ

आधिकारीक तथ्याङ्क नभएपनि सदरमुकाम आसपासका नदि किनारमा मजदुरी गर्ने महिला श्रमीकहरूको संख्या कम छैन् । १ बोरा बालुवालाई २५ रुपैयाको दरले बेचेर भएको आम्दानी यीनीहरुका लागि हातमुख जोर्ने माध्यम बनेको छ । बचेखुचेको रकम स्वास्थ्य उपचार र चाडबाड मनाउनै ठिक्कै भएपछि उनीहरुका बालबच्चा पनि पढ्न छाडेर बाबुआमासंगै मजदुरी गर्न जान्छन् । पाखुरीको बलमा काम गर्दा त उनीहरु सन्तुष्टनै हुन्छन तर बिरामी पर्दा अथवा अन्य कुनै कारणले काम गर्न नपाउँदा उनीहरु भोकै बस्नुपर्ने बाध्यता आउँछ ।

रोजगारीको अन्य कुनै विकल्प नभएपछि विपन्न वर्गका महिला र बालबालीका मजदुरी गर्न बाध्य छन् । शरिरले नसके पनि र मनले नचाहेर पनि उनीहरू छेउमा ढुधे बालबच्चा राखेर गिट्टी कुट्ने, घर ढलान गर्ने, गाडीमा सामान लोड अनलोड गर्ने, बालुवा निकाल्ने लगायतका काम गर्नर्ुपरेको गुनासो गर्छन् । मजदुरी गर्ने भन्दा पनि उनीहरूसंगै रहने बालबच्चा को अवस्था अझै जोखिमपर्ूण्ा रहेको छ ।

नदी किनार माथि रहेको बेनी बजारमा आयोजना हुने सभा, सम्मेलन र गोष्ठिहरू निकै गरिव, विपन्न र पछी परेका वर्ग र महिलाका विषयमा चर्को बहस हुने गरेपनि उनीहरूलाई त्यसले छोएको छैन् । औपचारीक कार्यक्रम औपचारीकतामै सिमीत बनेका छन कार्यक्रममा भएका निर्ण्र्ाार उठेका मुद्दाले नत यीनीहरूलाई छुननै सकेको छ ।

न त कसैले उनीहरूको उत्थान गर्ने किसीमका कार्यक्रम ल्याउन सकेका छन् । कार्यक्रममा सहभागि हुनेको हैसीयत परिवर्तन भएका होलान् तर उनीहरूका समस्या र अवस्था ज्युँका त्यु छन् । पनि देशको ब्रि्रदो स्थितीले यी मजदुरहरूको जिवनयापनमा पनि प्रभाव पारेको छ ।

यो देशमा गरिब र विपन्नको नाम लिएर धेरै गतिबिधी हुने गरेका छन् । तर गरिबको नाउमा हरिब मोटाउने चलनले गर्दा समस्या बढ्दो छ । सरकारले पनि विपन्नका लागि भनेर ल्याउने कार्यक्रम चर्चा बटुल्ने माध्यम बनेको छ । यस्तो अवस्थामा मजदुरी क्षेत्रमा काम गर्ने र गराउनेले जिवन सुरक्षाको विषयमा ध्यान दिनै पर्छ । सामान्य लापरबाहीले पनि ठूला दर्ुघटना हुने गरेका समाचारहरू आईरहेका बेला नदि किनारमा बालबालीका सहित काम गर्न जाने अभिभावकले र्सतर्कता अपनाउन जरुरी देखिन्छ ।

पुजा गर्ने मठमन्दिर डेटिङ स्थल वन्न थाले

आधुनिकता संगै सांस्कृतीक र धार्मीक महत्वका सम्पदाहरू संरक्षण बिहीन बन्दै गएका छन् । ग्रामिण क्षेत्रमा रहेका मठमन्दिर, पाटीपौवा र ऐतिहाँसीक स्थलहरूको प्रचार प्रचार त कमै भएका छन त्यसमा पनि तिनको संरक्षणमा कसैले ध्यान दिन सकेका छैनन् ।

पहिले पहिले पुजाआजा गर्न जाने मठमन्दिर अहिले डेटीङ स्थल बन्न थालेका छन् । म्याग्दीमा धेरै धार्मीक तथा ऐतिहाँसीक महत्वका मठमन्दिरहरु रहेका छन् । वाईसे चौवीसे राज्य सञ्चालन भएका ज्यामरुककोट, ढोलथान, ताकमकोट लगायतका चर्चित ऐतिहाँसीक स्थलहरू त परै छाँडौ सदरमुकाम भित्रकै र आसपासका क्षेत्रमा रहेका मन्दिरहरू पनि असुरक्षित हुन थालेका छन् ।

मर्ुर्ति, घण्टा र पौराणीक हातहतियारहरू संरक्षणको अभावमा हराउने क्रम बढ्दो छ । जसको गतिलो उदाहरणको रुपमा लिन सकिन्छ सदरमुकाम नजिकै पुलाचौर स्थित भगवती मन्दिर । यो मन्दिरमा रहेका खुँडा, ढाल, तरवार जस्ता ऐतिहाँसीक महत्वका हातहतियार हराउन थालेका छन् । गाविस भवन परिसरमा रहेको मन्दिर संरक्षणको पर्खाइमा छ । मन्दिर र त्यहाँका सम्पदा संरक्षण गर्न बनेको समिति नाममा मात्र सिमित छन् । समितिकै निष्क्रीयताका कारण यस्ता अवस्था आएको स्थानीय समाजसेवी गणेशबहादुर हमाल गुनासो गर्नुहुन्छ ।

पुलाचौरको ४ नम्बर वडामा रहेको भगवती मन्दिर त एउटा उदाहरण हो । म्याग्दीमा यस्ता मन्दिरहरू छन । मन्दिरहरू जिर्ण्र्ाान्दै गएका छन् । मन्दिरका सामान चोरी हुने क्रम बढेपछि तीनको महत्व के प्रश्न खडा भएको छ । चोरी भएका हातहतियारको विभिन्न आपराधीक क्रियाकलापमा पनि प्रयोग हुने गरेको स्थानीयबासीहरू बताउँछन् । मन्दिर र ऐतिहाँसीक कोटबाट हराएका हतियार खोजी गर्न अझ सम्म कसैले पनि चासो देखाएको पाईदैन । यसरी धार्मीक तथा ऐतिहाँसीक स्थलका सम्पदा हराउदाँ भोलीका सन्ततीहरूका लागि यो एकादेशको कथा पनि बन्न सक्छ ।

धार्मीक, पर्यटकीय स्थल र त्यहाँ रहेका सम्पत्तीहरूको संरक्षण गर्नु समाजका सबै तह र तप्काका व्यक्तिहरूको दायीत्व हो । सांस्कृतीक सम्पदाको संरक्षणका लागि सरकारी निकायको मात्र मुख ताकेर बन्नु भन्दा पनि स्थानीय पनि जागरुक बन्न आवश्यक छ ।

Monday, August 23, 2010

स्वाद जस्तौ मिठो छ चटपटको कमाइ

चनाचटपटको व्यवसायबाट पनि मनग्ये आम्दानी गर्न सकिन्छ भन्दा धेरेलाई पत्यार नलाग्न नलाग्न सक्छ !

परिश्रम र जाँगर गर्ने प्रवृती घट्दा बेरोजगारी समस्या बढीरहेको समयमा चनाचटपट व्यवसाय राम्रो आयस्रोतको माध्यम बनेको छ । 'मह काढ्नेले हात पनि चाट्छ भनेझै सहरबजारका चोक गल्लीमा ठेलामा चटपट बिक्री गरेर मासिक हजारौ रुपैया आम्दानी गर्ने गरेको व्यवसायीहरू बताउँछन् ।
भारतको बिहारबाट बेनी आएर चटपट व्यवसाय गर्दै आउनुभएका प्रदिप प्रसाद गुप्ता  चटपटको ब्यवसायसंगै समाजले गर्ने व्यवहार प्रति पनि गुप्ता सन्तुष्ट हुनुहुन्छ । चटपट व्यवसायबाट हुने आम्दानी नेपालीले बिदेशमा गएर गर्ने आम्दानी भन्दा कम छैन् । अधिकांश नेपालीहरू भने आफ्नै ठाउँमा भएको रोजगारीको सम्भावनाको उपभोग गर्न लाज मान्ने गरेका छन् ।

डेड वर्षेखि बेनीमा चटपट व्यवसाय गर्दै आउनुभएका गुप्ताले आफूलाई कसैले नराम्रो व्यवहार नगरेको अनुभव सुनाउनुभयो । चटपटको व्यवसायले गुप्ताले आफ्नो जिविकाका साथै घर्रखर्च चलाएर बचत पनि गर्ने गर्नुहुन्छ । बेनीमा करिब १२ जनाले चटपट व्यवसाय गर्दै आएका छन् । उनीहरु सबै भारतीय नागरीक हुन् ।

केही समययता युवा युवती, कर्मचारी देखि पौद्धहरुमा चटपटको स्वादसंगै समय मिलाएर साथिभाई भेटघाट गर्ने, रमाईलो गर्ने चलन बढेको छ । बिषेश गरेर ढल्कीदो साँझसंगै बेनीका क्याम्पसचोक, न्युरोड, हुलाकचोक, भिमसेनटोल, बालमन्दीर चोक, दुरसञ्चारचोक लगायतका ठाउँमा चटपट खानेको भिडनै लाग्ने गरेको छ ।

भिजाएको चना, केराउसंगै भुजीया, कागती, नुन खर्ुसानी, दालमोद लगायतका सामाग्रि एकै ठाउँमा मिसाएर बनाईने चटपटको स्वादले ग्राहकलाई लोभ्याएको छ । चटपट पारखीहरूले यो व्यवसायबाट राम्रो आम्दानी हुने थाहा भने नपाएका होइनन् । तर उनीहरुको मनमा डर छ समाजमा कसैले कुरा काट्ने हो की भन्ने -

लाज र समाजको डरले देशभित्र परिश्रम गर्न छाडेर विदेशी भुमीमा रोजगारीको लागि जानुभन्दा देशभित्रकै संम्भावनाको उपभोग गर्न सकेमा नेपालमा स्वरोजगार बढाउन पनि सकिन्छ । साथै नपत्याउने तरिकारले बिदेशीने वाषिर्क करोडौ रुपैया पुँजी पलायनको समस्यालाई पनि रोक्न सकिन्छ ।
सुरत केसी     म्याग्दी भदौ ७ गते ।

उच्च माविमा चर्पि निर्माण

म्याग्दीको बरङ्जा स्थित महेन्द्ररत्न उच्च माविमा सुविधा सम्पन्न शौचालय निर्माण भएको छ ।
१ वटा बाथरुम र ३ वटा युरेनीक सहित ३ वटा पक्की शौचालय निर्माण भएको उच्च माविका संयोजक यामबहादुर रोकाले जानकारी दिनुभयो । विभिन्न निकायको ३ लाख ७५ हजार रुपैयाको लगानीमा शौचालय निर्माण भएको हो ।

जिल्ला शिक्षा कार्यालयको १ लाख ५०, बरङ्जा गाविसको ४० हजार, जिल्ला खानेपानी तथा सरसफाई सव डिभिजन कार्यालयको ८० हजार, विद्यालयको आन्तरीक कोषको ३० हजार र स्थानीयबासीको ५० हजार रुपैया बराबरको श्रमदानमा चर्पि निर्माण भएको विद्यालयका प्रअ रुद्रबहादुर केसीले बताउनुभयो ।

सुविधासम्पन्न शौचालय निर्माण भएपछि लाईन बस्नुपर्नेका साथै खोल्छाखाल्छीमा जानुपर्ने समस्याबाट मुक्ति पाएकोे कक्षा १२ मा अध्ययनरत कुलबहादुर रोकाले बताउनुभयो ।

शौचालय निर्माणपछि विद्यालय परिसर स्वच्छ हुनुका साथै पठन पाठन पनि सहज बनेको त्यहाँबाट केपी सापकोटाले जनाउनुभएको छ ।
म्याग्दी भदौ ७ गते ।

जलविद्युत आयोजनाको विषयमा सहमति

म्याग्दीको शिख र घारा गाविसको सिमानामा जलविद्युत आयोजना निर्माण गर्ने विषयमा उत्पन्न बिवाद समाधान भएको छ ।

बिवादीत बनेको लगानीकर्ता र आयोजनाको नामका विषयमा आईतबार घारामा भएको र्सार्वजनीक भेलामा सहमति भएको हो ।

आयोजना निर्माण गर्न चासो देखाएका म्याग्दी हाईड्रो पावर कम्पनीका सञ्चालक अर्जुन पौडेल, शिख घारा हाईड्रोपावरका सञ्चालक बिनोद भट्टचन, स्थानीयबासी र सरोकारवालाको भेलाले निर्माण प्रक्रिया अघि बढाउने निर्ण्र्ाागरेको छ ।

आयोजनाको नाम शिख घार हाईड्रो पावर राख्ने, दुवै कम्पनीको संयुक्त लगानीका साथै स्थानीयलाई पनि  लगानी गर्न अवसर दिने निर्ण्र्ााभएको स्थानियबासी सहकर्मी राजेश पाण्डेले जनाउनु भएको छ ।

८ दशमलव ३ मेघावाट क्षमताको सो योजनामा १ अर्व ६० करोड लागनी हुने अनुमान गरिएको छ । विद्युत उत्पादनका लागि अनुमती लिएका दुवै कम्पनीले संयुक्त रुपमा आयोजना निर्माण गर्ने भएका हुन् । साना लगानी कर्तालाई पनि १ घर १ सेयरको व्यवस्था गर्दै निर्माण प्रक्रिया पनि सुरु गर्ने सहमति भएको छ ।

आयोजना सरोकार समितिका अध्यक्ष बहुतबहादुर बरुवालको सभापतित्व र सचिव गोकुलबहादुर बरुवाललको सञ्चालनमा सम्पन्न भएको सो कार्यक्रममा शिख, पाउद्धार, घार र खिवाङका बासिन्दाका साथै राजनितिक दलका प्रतिनिधी पनि सहभागी भएका थिए ।
म्याग्दी भदौ ७ गते .

Sunday, August 22, 2010

विद्युत आपर्ूर्ति बन्द

मुस्ताङको अधिकांश स्थानमा साउनको अन्तिम साता देखि नियमित विद्युत आपर्ूर्ति हुन सकेको छैन ।

टुकुचे गाविसस्थित २ सय ४० किलोवाट क्षमताको चोखोपानी साना जलविद्युत केन्द्रको र्टवाइन ब्रि्रीएपछि मुस्ताङमा नियमित विद्युत आपूती हुन नसकेको हो ।

केन्द्रबाट १ हप्तादेखि विद्युत उत्पादन बन्द भएपछि कोवाङ, मार्फा, टुकुचे, जोमसोम, कागबेनी, झोङ र छुसाङ गाविसमा रहेका करिव चार हजार घरधुरी उपभोक्ता समस्यामा परेका छन ।

विद्युत आपर्ुर्तिमा समस्या देखिएपछि होटल, साना कलकारखाना प्रभावित भएका छन् । दैनिक ५ देखि ७ घण्टा मात्र विद्युत आपर्ुर्ति हुदाँ होटल, साइवर ब्यवसाय प्रभावित भएका मुस्ताङ उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष खगेन्द्र तुलाचनले जानकारी दिनुभयो ।

कम भोल्टेजका कारण बिद्युत र्सट हुने डरले व्यवसायले व्यवसाय सञ्चालन गरेका छैनन् । केन्द्र सञ्चालन गर्दै आएको स्वेत भैवर पावर कम्पनीले र्टवाइन मर्मत सुरु गरिएको जनाएको छ ।

ग्रामिण क्षेत्रमा कम्प्युटर शिक्षाको आकर्षा

सूचना प्रबिधीको बढ्दो प्रभावसंगै पहाडी जिल्ला म्याग्दीको ग्रामिण क्षेत्रका बासिन्दा कम्प्युटर शिक्षा तर्फआकषर्ीत भएका छन् ।

२/४ वर्षघि कम्प्युटर सिक्न हजारौ खर्च गरेर सदरमुकाम आउनुपर्ने समस्या विद्युतीकरणको सुविधासंगै हटेपछि गाउँमै कम्प्युटर सिक्न पाउँदा स्थानीय दंग परेका छन् ।

गत वर्षविद्युतीकरण भएका सिङ्गा, बरङ्जाका साथै लद्युजलविद्युत परियोजना र पेल्ट्रीकसेटबाट उत्पादीत बिद्युत सुविधा पुगेको दरबाङ, ताकम, चिमखोला लगायत गाविसका बासिन्दा कम्प्युटर शिक्षातर्फआकषर्ीत भएका हुन् ।

गाउँमै कम्प्युटर प्रशिक्षण केन्द्र खुलेपछि कम्प्युटर सिक्न हजारौ खर्च गरेर सदरमुकाम जानुपर्ने समस्या हट्नुका साथै समयको समेत बचत भएको बरङ्जा स्थित एमआइसि रोब र्राईज्ट कम्प्युटर सेन्टरमा कम्प्युटर सिक्न आएका स्थानीय महेन्द्ररत्न उच्च माविमा कक्षा ८ मा अध्ययनरत जिवन बुढाथोकीले बताउनुभयो ।

गत जेठमा स्थापना भएको सो केन्द्रबाट हालसम्म ३० जनाले कम्प्युटर सिकिसकेका छन् । ५ वटा कम्प्युटर राखेर सिकाउँदै आएकोमा प्रशिक्षार्थी को चाप बढेकालर्ेर् इन्टरनेट सहित थप तिन वटा कप्युटर थप गर्ने तयारी गरेको सञ्चालक राजु सापकोटाले बताउनुभयो ।

सञ्चालक सापकोटाका अनुसार स्थानीय विद्यार्थी, शिक्षक, अभिभावक र प्रौद्धहरु कम्प्युटर सिक्न आउने गरेका छन् । उनीहरुलाई र्टाईप, कम्प्युटरका पाटपर्ूजा, पेजमेकर, एक्सल, माईक्रोसफ्ट वर्ड लगायतका विषयमा सिकाउने गरिन्छ ।

कम्प्युटर प्रशिक्षण केन्द्रहरू स्थापना हुने बढ्दो क्रमसंगै ग्रामिण क्षेत्रमा सूचना प्रविधीको पहुँच पनि अभिवृद्धी बनाएको र यसले स्थानीयबासीको पछि जिवनयापन गर्न पनि सहयोग गर्ने कम्युटर सिक्दै गरेका महेन्द्ररत्न उच्च माविका शिक्षक देवबहादुर थापाले बताउनुभयो ।

गत वर्षमात्र सिङ्गा, तातोपानी, बरङ्जा, दरबाङ र ताकममा कम्प्युटर प्रशिक्षण केन्द्र खुलेका छन भने चिमखोला, दाना, नारच्याङ, पाउद्धार, शिख, घारा, हिस्तान, वेग र नांगीमा रहेका विद्यालयले पनि कम्प्युटर सिकाउने गरिन्छ ।

सुन पसल बन्द

नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी संघको बन्द आव्हानका कारण म्याग्दीका सबै सुनचाँदी पसल बन्द भएका छन् ।

राष्ट्र बैंङकले सुनचाँदी आयात तथा बिक्रीबारे गरेको नयाँ व्यवस्थाले व्यवसायलाई संकटमा पार्न लागेको र मूल्य निर्धारण गर्ने अवस्था नभएको भन्दै संघले आईतबारदेखि २ दिनका लागि सुन पसल बन्द गराएको हो ।

संघको बन्द आव्हानका कारण म्याग्दीको सदरमुकाम बेनी, दरबाङ, तातोपानी, भुरुङ तातोपानी, गलेश्वर लगायत ठाउँमा रहेका साना ठूला गरि २० वटा भन्दा बढी सुनचाँदी पसल बन्द भएका छन् ।

विदेशबाट सिघै सुन आयात गर्न पनि नपाईने र राष्ट्र बैङंकले संघ मार्फ दैनिक १० किलोग्रामका दरले उपलब्ध गराउने सुनले बजारमा माग धान्न नसक्ने भन्दै संघले बिरोध गरेको हो ।

दैनिक ६ किलोग्राम सुन राजधानीमै आवश्यक पर्ने र बाँकी ४ किलोग्रामले जिल्लामा नपुग्ने भएकाले राजधानी बाहेकका व्यवसाथ धरासायी बनेको संघका जिल्ला उपाध्यक्ष अमीत बानीयाँले बताउनुभयो ।

Saturday, August 21, 2010

वेपत्ता महिलाको शव फेला पर्‍यो

मुस्ताङको कोखेठाँटीमा शुक्रबार साँझ भएको मोटरर्साईकल दर्ुघघटनामा परि कालिगण्डकी नदिमा वेपत्ता भएकी महिलाको शव शनिबार भेटीएको छ ।

मोटरर्साईकल सहित कालिगण्डकीमा खसेर वेपत्ता भएकी कुञ्जो गाविस १ की ५५ वषिर्या तेजकुमारी गौचनको शव दर्ुघटना स्थलभन्दा १ सय मिटर तल भेटीएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय, मुस्ताङले जनाएको छ ।

सदरमुकाम जोमसोमदेखि कुञ्जो गाविसतर्फजाँदै गरेको ग २ प ३१५९ नम्बरको मोटरर्साईकल सडकदेखि २० मिटर तल कालिगण्डकी नदीमा खसेको थियो ।

मोटरर्साईकल चालक कोवाङ गाविस लार्जुङका ४५ वषिर्य सोवित शेरचन भने पौडीएर बाँच्न सफल भएको प्रहरी निरिक्षक जगतबहादुर कार्कीले जानकारी दिनुभयो ।

बेनी दरबाङ सडक अवरुद्ध, १६ गाविसका बासिन्दा प्रभावित

वषर्ाका कारण पहिरोले सडक पुरेपछि सदरमुकाम बेनी देखि पश्चिमी क्षेत्र दरबाङ जोड्ने बेनी दरबाङ सडक शुक्रबार देखि अवरुद्ध बनेको छ । सडक अवरुद्ध हुँदा त्यस क्षेत्रका १६ गाविसका बासिन्दा प्रभावित बनेका छन् ।

सडकखण्ड अर्न्तगत तातोपानी र सिमलचौरका सिमानामा पर्ने फापरखेतमा पहिरो गएपछि सडक अवरुद्ध बनेको हो । केही दिन अघि यातायात ब्यवसायी र स्थानीय निकायको संयुक्त लगानीमा फाफरखेतमा गएको पहिरो हटाएर सडक सञ्चालन गरिएको थियो ।

सडक अवरुद्ध भएपछि यात्रुहरु तातोपानी र सिमलचौरमा गाडी परिवर्तन गरेर यात्रा गर्न बाध्य बनेका छन् । र्सवसाधारणलाई यात्रा गर्नका साथै जिल्लाको पश्चिमी क्षेत्रका १६ गाविसमा सामान ढुवान गर्न पनि समस्या परेको छ ।

यसैगरि करिब १ महिनादेखि अबरुद्ध बनेको बेनी जोमसोम सडकखण्डको बेनी तीतर खण्डको विभिन्न ठाउँमा गएको पहिरो हटाएर सडक खुलाईएको म्याग्दी जिप तथा बस सञ्चालक समितिका अध्यक्ष गोपाल भट्टचनले बताउनुभयो ।

बेगखोलामा हिलो र तातोपानीमा पहिरो पन्छाएर सडक खुलाईएको भएपनि सरकारी निकायबाट पर्याप्त सहयोग नपाएकाले सामान्य रुपमा सडक मर्मत गरीएको अध्यक्ष भट्टचनको भनाई छ ।
'पैदल हिड्न पनि समस्या पर्ने सडकको अवस्थामा सुधार त भएको छ तर जोखिमपर्ूण्ा यात्रा गर्नुपर्ने हुन्छ' भट्टचनले भन्नुभयो ।

बेनी देखि तितर सम्म कच्ची सडकमा हिलो र पहिरोका कारण जोखिमपर्ूण्ा यात्रा गर्नुपर्ने सम्या रहेको समितिले जनाएको छ । नेपाली सेनासंग सहकार्य गरेर सडक मर्मत गर्न पहल गरिरहेको अध्यक्ष भट्टचनले बताउनुभयो ।

यसैगरी सदरमुकाम भित्रकै चोक तथा गल्लीहरूमा लेदो थुप्रिएर र्सवसाधारण र सवारी साधान आवत गर्न समस्या परेको छ ।

सदरमुकाम स्थित बेनी सामुदायीक उच्च मावि अगाडीको चोक, क्याम्पस चोक र मंगलाघाटमा अवस्थित कर्मचारी आवास गृह लगायतका ठाउँहरूमा बजारमाथिको पाखोबाट बगेर आएको लेदो र गेगरहरू थुप्रिएर आवत जावतमा कठिनाई उत्पन्न भएको हो ।

बक्तिमुनीको अध्याँरो भनेझै जिल्ला प्रशासन कार्यालय र जिविसको कार्यालय नजिकै रहेका स्थानहरुमा लेदो र गेगर थुप्रिएर र्सवसाधारण तथा सवारी साधनहरूलाई कठिनाई उत्पन्न भएपनि सम्बन्धित निकायले ध्यान दिन नसकेको स्थानीयबासीले गुनासो गरेका छन् ।

बजारका विभिन्न ठाउँमा पाखोबाट भलसंगै आउने लेदो व्यवस्थित गर्न पर्याप्त पहल नभएकाले र्सवसाधारणलाई समस्या परेको स्थानीयबासी नैनकुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो ।

मोवाईलको गुणस्तर सुधार गर्न टावर स्थापना

नेपाल टेलीकमले मोवाईल सेवाको गुणस्तर सुधार गर्न म्याग्दीका विभिन्न स्थानमा टावर स्थापना गरेर क्षमता बढाएको छ । सदरमुकाम बेनीमा जिएसएम मोवाईलका २ वटा माईक्रो बिटीएस र बिममा सिडिएम टावर स्थापना भएको हो ।

बेनीको क्याम्पसचोक र भिमसेनटोलमा स्थापना भएको विटीएस सञ्चालनमा आएपछि सदरमुकाम आसपासका क्षेत्रमा मोवाईलमा नेर्टवर्क समस्या समाधान भएको छ ।

त्यसैगरी बिममा सिडीएम टावर सञ्चालन भएपछि त्यस क्षेत्रका दर्ुगम कर्ुइनेमंगले, मराङ, मल्कबाङ, देविस्थान, ताकम, मुना, मुदी र लुलाङ गाविसका सिडिएमए फोन र मोवाईलका उपभोक्तालाई सुविधा पुगेको छ ।

नेर्टवर्क नआउने, फोन नलाग्ने, आवाज नसुनीने समस्या समाधान भएको स्थानीय उपभोक्ताहरूले बताएका छन् । बिममा टावर स्थापना भएपछि सो क्षेत्रका १० हजार भन्दा बढी उपभोक्तालाई सुविधा पुगेको हो ।

यसैगरी घोरेपानी र टोड्केमा पनि बिटिएस टावर स्थापना गर्ने तयारी भएको टेलीकम, म्याग्दी शाखाले जनाएको छ । सिङ्गा, पुलाचौर, बरङ्जा, कुहुँ र बाबियाचौरका उपभोक्तालाई सुविधा पुग्नेगरि विटिएस स्थापना गर्न केन्द्रिय कार्यालयमा जानकारी गर्राईएको शाखाले जनाएको छ ।

मुस्ताङको नेचुङ भन्सार कार्यालय बन्द

नेपालको उत्तरी सीमामा पर्ने तिब्बतसँग सीमा जोडिएको मुस्ताङको नेचुङ भन्सार कार्यालय बन्द हुँदा राज्यलाई बाषिर्क लाखौँ रुपैयाँ राजस्व घाटा भएको छ ।

कार्यालयमा कर्मचारी नहुँदा  मुस्ताङबाट तिब्बत निर्यात हुने र तिब्बती बजारबाट मुस्ताङ भित्रिने सामाग्रीहरु करको दायरामा आउन समेत सकेका छैनन् ।

व्यापारीहरुले सामाग्री खुलमखुल्ला रुपमा भन्सार नतिरी ल्याउने लैजाने गरेका छन् । तिब्बत र मुस्ताङको सीमामा रहेको नेचुङ भन्सार कार्यालय १० बर्षेखि बन्द छ । मुस्ताङका व्यापारीहरुले भेडा, च्याङग्रा, लत्ता कपडा, दैनिक उपभोग्य लगायत आवश्यक सामाग्रीहरु तीब्बती बजारबाट ल्याउने गरेका छन् । मुस्ताङमा उत्पादित स्याउ, यार्सर्ााम्बु लगायत बहुमुल्य जडिबुटी  कर नतिरी सजिलै तिब्बती बजारमा पुग्ने गरेका छन् ।

सीमा क्षेत्रमा रहेको नेचुङ भन्सार कार्यालयमा बन्द हुँदा सरकारलाई बाषिर्क लाखौँ रुपैयाँ घाटा भएको  मुस्ताङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी उमेश कुमार ढकालले बताउनुभयो । ' भन्सार कार्यालय बर्षौँदेखि बन्द छ , प्रजिअ ढकालले भन्नुभयो ,'तिब्बतबाट मुस्ताङ भित्रिने र मुस्ताङबाट तिब्बत जाने सामान करको दायरामा आउन सकेका छैनन् ।' 'भन्सार कार्यालयका कर्मचारीको गैर जिम्मेवारीले समस्या भएको छ, उहाँले भन्नुभयो ,'पटक पटक सर्म्पर्क गर्न आग्रह गर्दा समेत प्रशासनमा समेत आउँदैनन् ।'

 भन्सारका कर्मचारीले कार्यालय १० बर्षेखि सदरमुकाम जोमसोममा रहेको बताएका छन् । नेचुङ नाकामा राख्नुपर्ने कार्यालय १० बर्षेखि सदरमुकाम जोमसोममा रहेको भन्सार कार्यालयका  प्रमुख श्याम प्रसाद खड्काले बताउनुभयो । 'सीमा क्षेत्रमा राख्नु पर्ने भन्सार कार्यालय सदरमुकाममा छ,  खड्काले भन्नुभयो ,' सदरमुकाममा भएकाले कत्तिपनि रकम संकलन गर्न सकिएको छैन ।'

चार जनाको दरवन्दी रहेको भन्सार कार्यालयमा अहिले तीन जना कर्मचारी भएपनि तलव लिनमात्र कार्यालयमा पुग्ने गरेका छन् । भन्सार कार्यालयका कर्मचारीले आँफुलाई तलब पुग्ने रकम समेत संकलन गर्दैनन् ।

सीमा क्षेत्रको भन्सार कार्यालयमा बस्नुपर्ने कर्मचारी सदरमुकाममा बस्नु दुखद भएको राजस्व विभागका उप सचिव प्रेमराज जोशीले बताउनुभयो । 'करिव १०,१२ बर्षेखि राजस्व संकलन भएको देखिएन, जोशीले भन्नुभयो,' कर्मचारी तुरुन्त नेचुङ भन्सार कार्यालयमा पठाउछौँ ।'

Tuesday, August 17, 2010

राहुघाट सुरु गर्न भारतको ताकेता

उर्जा मन्त्रालय अर्न्तगत भारतीय सहयोगमा निर्माण हुन लागेको राहुघाट जलविद्युत आयोजनाको निर्माण सुरु गर्न आश्यक पर्ने सम्पर्ूण्ा प्रक्रिया तीन महिनाभित्र सम्पन्न गर्न भारतले ताकेता गरेको छ ।

भारतीय राजदूत राकेश सुदले गत हप्ता अर्थसचिव रामेश्वर खनाल र उर्जासचिव शंकरप्रसाद कोईरालालाई पत्र पर्ठाई ३० मेघावाट क्षमताको राहुघाट जलविद्युत आयोजना निर्माण गर्ने आवश्यक पर्ने सम्पर्ूण्ा प्रक्रिया तीन महिनाभित्र सम्पन्न गर्न ताकेता गर्नुभएको हो ।

भारतीय दुतावासले भारतको सहयोगमा निर्माण हुन लागेका राहुघाट र ढल्केवर मुजफरपुर प्रशारण लाईनको प्रगतीको बारेमा चासो देखाएको छ । भारत सरकारले यी २ आयोजना लागि लागि करिब ३ अर्ब ३१ करोड रुपैया ऋण तथा सहुलियत कर्जा प्रवाह गर्ने नेपाल सरकार सँग सम्झौता गरेको थियो ।

सम्झौता अनुसारको रकम नेपाल सरकारले खर्च गर्न नसकेपछि भारतले ताकेता गरेको हो । भारतीय इम्पोर्ट एक्सपोर्ट बैंकको राहुघाटमा करिब साढे २ अर्ब सहुलियत ऋण रहनेछ । कुल अनुमानीत लागत करिब ५ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ रहेकोमा भारतीय ऋण बाहेक थप लगानीको टुंगो नलाग्दा आयोजनाको वित्तीय स्रोतको व्यवस्थापन अहिलेसम्म हुन सकेको छैन् ।

तीन वर्षम्म पनि सम्झौता अनुसारको रकम प्रवाह गर्न नपाएकोमा आश्चार्य प्रकट गर्दै भारतले उल्टै आयोजनाको वित्तीय व्यवस्थापनमा प्रश्न चिह्न खडा भएको जनाएको छ । आयोजनाका प्रमुुख राजिव शर्माले मुख्य संरचना निर्माणका लागि ठेकेदार छनोटका लागि प्रक्रिया अगाडि बढिरहेको बताउनुभयो ।

'निर्माणस्थलको जग्गा मुआब्जाका विषयमा स्थानीय बासिन्दासँग समयमै सहमति हुन नसक्दा केही काममा ढिलाई भएको हो' शर्माले भन्नुभयो 'स्थानीयसँग सहमति भएकाले निर्माणकार्य अब त्रि्ररुपमा अघि बढ्छ ।' आयोजनाले गत हप्ता अध्रि्रहण हुने जग्गाको मुआब्जा वितरण गर्न सुरु गरेको थियो ।

पाच हप्तामा करिब ४ लाख रुपैया भेटी संकलन

नेपालको प्रसिद्ध तिर्थस्थल मुक्तिनाथ प्रवेशद्धारको रूपमा चिनिने म्याग्दीको घतान स्थित गलेश्वर मन्दिरमा पाच हप्ताको अवधिमा ४ लाख भन्दा बढी रकम भेटी संकलन भएको छ ।

गलेश्वरमा प्रत्येक वर्षmै यस वर्षो साउन महिनाको सोमबार शिवको पुजाआजा गर्न आउने भक्तजनहरूले पाच हप्तामा ४ लाख १ हजार ८ सय ४५ रुपैया भेटी चढाएका गलेश्वर शिवालय क्षेत्र विकास कोष प्रबन्ध समितिले जनाएको छ ।

पहिलो सोमबार देखिनै संकलीत भेटीलाई स्थानीय गलेश्वर बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थामा जम्मा गरिएको समितिका सदस्य सचिव माधवप्रसाद रेग्मीले जानकारी दिनुभयो । गलेश्वरमा भक्तजनले चढाउने भेटीको रकम यसै वर्षेखि मात्र र्सार्वजनीक गर्न सुरु गरिएको हो ।

पहिलो सोमबार ३८ हजार ६ सय ९४, दोस्रोमा ६२ हजार ५९, तेस्रोमा ८२ हजार ५ सय ६२ , चौथो सोमबार ९३ हजार ४ सय २३ र पाचौ सामबार १ लाख २५ हजार १ सय ८ रुपैया भेटी संकलन भएको समितिले जनाएको छ । संकलीत भेटी गलेश्वर क्षेत्रको भौतिक विकासमा लगानी गरिने समेत जनाइएको छ ।

यसैगरी मंगलबार गलेश्वर आमा समुह, गलेश्वर युवा क्लव,बज्रदल गण र स्थानीयबासीहरूले मन्दिर परिसर सरसफाई गरेकेा कोषाध्यक्ष बम बहादुर पुनले बताउनु भयको छ ।

Monday, August 16, 2010

आकर्ष बनाउने पेशामा महिलाको आकरसत

बढ्दो सहरीकरणसंगै फेरीदो जिवनशैलि, आधुनीक र प्रतिस्पर्धाको युगमा मानिसले आफ्नो पृथक पहिचान बनाउन चाहन्छ । सामाजिक, सांस्कृतीक, आर्थिक लगायत हरेक क्षेत्रमा फरक र उच्च पहिचान गराउन खोज्नु सफल मानिसको बिशेषता हो । व्यक्त गर्न नसके पनि आकर्ष र सुन्दर देखीनु स्वभाविकै हो । व्यक्तिगत सुन्दरताका कारण उसको फरक पहिचान पनि बनेको हुन्छ । स्वच्छ आहार, ब्यवहार र बिचारले मानिसलाई रुपमा मात्र नभएर हरेक क्षेत्रमा सुन्दर बन्न सघाउँछ ।

फेरीदो जिवन शैलिसंगै सुन्दरताका लागि स्वास्थ्य स्याहारको गर्न व्युटीपार्लरहरू आकर्ष स्थल बन्ने गरेका छन् । पार्लरमा गएर सुन्दर र आकर्ष बन्न खोज्ने देखि सिप सिक्नेहरूको आकर्षा दिनप्रतिदिन बढिरहेका बेला त्यसाको प्रभाव पहाडि जिल्ला म्याग्दीमा पनि परेको छ । व्युटीपार्लर व्यवसायले मानिसलाई स्वास्थ्य स्याहारमा सचेत त बनाएको छ नै यसबाट धेरै स्वरोजगार पनि भएका छन् ।

ब्यवसायको समाजमा बढ्दो सकारात्मक सन्देशसंगै ब्युटीपार्लर जानेहरुको संख्यामा पनि बृद्धी हुन थालेको हो । बेनीमा रहेका व्युटीपार्लरहरूमा ग्राहकको निकै आकर्षा बढेको छ । सुरुका दिनमा व्यवसाय सञ्चालन गर्न कठिन भएपछि पछिल्ला समय निकै सजिलो भएको व्यवसायीहरू बताउँछन् । बेनी स्थित फेमीना ब्युटी पार्लरकी सञ्चालीका राधा मल्ल यो व्यवसायको राम्रो सम्भावना भएको बताउनुहुन्छ ।

घरायसी कामसंगै गर्न सकिने भएकाले व्युटीपार्लल व्यवसाय महिलाहरूका लागि स्वरोजगारका साथै आयआर्जनको राम्रो माध्यम बनेको हो । महिलामा मात्र नभएर व्युटीपार्लन जाने पुरुषहरुको संख्या पनि बढीरहेको छ ।  विगतमा ब्युटीपार्लर गएर अनुहारको स्याहार गर्न अप्ठ्यारो मान्नेहरु अहिले सहज रुपमा पार्लर जान्छन् । सदरमुकाम बाहेक ग्रामिण क्षेत्रका बासिन्दाहरू पनि ब्युटीपार्लर जान थालेका छन् । स्वास्थ्य स्याहारको माध्यमबाट स्वस्थ्य, आकर्ष र सुन्दरताकै लागि व्युटीपार्लर जाने गरेको नारच्याङकी बिञ्जु पुनको अनुभव छ ।

युवा पुस्तामा फेसीयल र हेयर स्र्टाईल लोकप्रिय बनेपनि प्रौद्धहरु पनि अन्य सेवाका लागि व्युटीपार्लर जाने गरेका छन् । व्युटीपार्लरमा भेटीएका अधिकांशको साझा भनाई हुन्छ 'आकर्ष देखिने चाहाना कसलाई पो हुन्न र - ब्युटीपार्लरमा फेसीयल, कपाल काट्ने, स्टेट गर्ने, रंग लगाउने, मसाज लगायतका सेवा लिन जानेको आकर्षा बढेको हो । बेनीमा रहेका साना ठूला गरि ९ वटा व्युटीपार्लरहरूमा दिनभर ग्राहक खाली हुँदैनन् । एउटा पार्लरमा दैनिक २० देखि ५० जना ६० सम्म ग्राहक आउने गरेको व्यवसायीहरू बताउँछन् । बेनी स्थित रोयर ब्युटी पार्लरकी सञ्चालीका संगीता श्रेष्ठ यो ब्यवसायबाट मनग्ये आम्दानी भएको बताउनुहुन्छ  ३ वर्षघि १५ हजार रुपैया लगानी गरेर ब्यवसाय सुरु गर्नुभएकी श्रेष्ठको हाल साढे ४ लाख रुपैया बराबरको व्यवसाय गर्नुभएको छ ।

व्युटी पार्लरमा बिशेष गरेर अनुहारको स्याहार र सरसफाई गर्ने गरिन्छ । शरिरका अन्य अंगहरू जस्तै अनुहारका लागि पनि ब्यायामको आवश्यकता पर्छ तर अन्य अंग जस्तो अनुहारको व्यायाम गर्नु सहज छैन् । अनुहारको ब्यायाम र सरसफाईका लागि फेसीयल गर्न पार्लरको आवश्यकता परेको हो । अनुहारमा सहज रुपमा रक्तसञ्चार गराउन फेसीयलको आवश्यकता पर्छ । फेसीयलले अनुहारमा भएका विकारहरु हर्टाई आकर्ष बनाउन सहयोग गर्छ । घरमै बसेर आफैले आफ्नोर् इच्छा र क्षमत्ता अनुसार अनुहारको स्याहार गर्न सक्ने भएपनि समाजमा सुन्दरतालाई ध्यान दिनेहरुलाई हेरिने नकारात्मक दृष्टिकोण र ज्ञानको अभाव भएको अवस्थामा उनीहरुका लागि पार्लरले सहज बनाएका छन् ।

केही सयमयता व्युटीपार्लर सम्बन्धि तालीम लिनेहरुको पनि संख्या बढेको छ । व्युटीपार्लर व्यवसायी राधा मल्लले हालसम्म २ सय जना भन्दा बढीलाई तालीम दिई सक्नुभएको छ भने श्रेष्ठले पनि मासिक ८/९ जनालाई सो सम्बन्धि तालीम दिईरहनुभएको छ । व्ययुटीपार्लरका लागि ६ महिने व्यवहारीक र प्रयोगात्मक तालीम लिनर्ुपर्छ । कम लगानीमा व्यवसाय सञ्चालन गर्न सकिने र सेवाग्राहीको बढ्दो आकर्षाका कारण महिलाहरु व्युटीपार्लटर व्यवसायतर्फआकषर्ीत बनेका हुन् ।

समाजमा व्युटीपार्लर व्यवसाय सम्बन्धि नकारात्मक धारणा हटाउँदै व्यवसायीहरु संगठीत भएर अघि बढ्न सकेमा यो ब्यवसायले धेरैलाई सुन्दर र आकर्ष मात्र नभएर स्यम व्यवसायीहरु तथा यस तर्फआकषर्ीत भएकाहरुको पनि भविष्य सुन्दर बन्ने देखिन्छ ।

मुठ्ठीदानबाट धर्मशाला सञ्चालन

म्याग्दीको घतान गाविसको गलेश्वरमा मुठ्ठीदानबाट धर्मशाला सञ्चालन गरिएको छ ।
घतान, राखु पिप्ले, भगवती, दाना, घारा, पर्वतको मल्लाज लगायत ठाउँका बासिन्दा र गलेश्वरको दर्शन गर्न आउने भक्तजनहरुले धर्मशाला सञ्चालनका लागि दाल, चामल, घ्यु, तरकारी लगायतका सामानहरू सहयोग गर्ने गरेका छन् ।

पुलत्स्य पुलह अन्नक्षेत्र समितिले २०६१ सालदेखि मुठ्ठीदान संकलन गरेर धर्मशाला सञ्चालन गरेपछि मुक्तिनाथ तिर्थयात्रा गर्न जाने र गलेश्वर भ्रमण गर्न आउने तिर्थयात्रीलाई सुविधा पुगेको छ ।

धर्मशाला व्यवस्थित गर्न हालै ७० लाख रुपैयाको लागतमा ३ वटा सभाहल सहितको १४ कोठो तीन तले भवन निर्माण गरिएको समितिका उपाध्यक्ष भिमनाथ पराजुलीलले जानकारी दिनुभयो । सो धर्मशालामा दैनिक ८ सय जना सम्म बास बस्न सक्छन् ।

धर्मशालामा तिर्थयात्रीहरुलाई निशूल्क भोजन र आवाशिय सुविधा उपलब्ध गराउँदै आईएको उपाध्यक्ष पराजुलीले बताउनुभयो ।

साउनको अन्तिम सोमबार देशभरका शिवमन्दिरहरूमा भक्तजनहरुको भिड

साउन महिनाको अन्तिम सोमबार देशभरका शिव मन्दिरहरूमा बिहानैदेखि पुजा अर्चना गर्ने भक्तजनहरूको भिड लागेको छ ।

साउन महिनालाई शिवको महिना भनेर चिन्ने गरिन्छ । महिलाहरूले साउनको प्रत्येक सोमबार ब्रत बसी शिवको पुजाआजा गरेमा अबिवाहीतले राम्रो श्रीमान पाउने र बिवाहीतको पारिवारीक सम्बन्ध राम्रो हुने तथा मनोकांक्षा पुरा हुने जनविश्वास रहेको छ । यस वर्षो साउनमा ५ वटा सोमबार परेका थिए ।

सोमबार बिहानैदेखि म्याग्दीको घतान स्थित गलेश्वर मन्दिर लगायत देशभरका शिवमन्दीरहरुमा पुजाआजा गर्नेको भिड लागेको थियो । गलेश्वरमा पुजाआजा गर्नका लागि जिल्लाका विभिन्न स्थानका साथै बागलुङ, पर्वत, कास्की, काठमाडौ, चितवन लगायत जिल्लाका साथै भारतबाट पनि हजारौ भक्तजन आएका गलेश्वर शिवालय क्षेत्र विकास कोष प्रबन्ध समितिले जनाएको छ ।

साउन महिनाभर करिब २० हजार जना भक्तजनले गलेश्वरको दर्शन गरेको समितिका सदस्य सचिव माधवप्रसाद रेग्मीले बताउनुभयो । परापर्ुव कालमा भगवान शिवले पार्वतीको मृत शरिर बोकेर कैलाश पर्वत जाने क्रममा गलेश्वरमा पावर्तीको गला पतन भएकाले सो ठाउँलाई गलेश्वर भन्ने गरिएको किम्बदन्ती छ । कालिगण्डकी नदीको किनारमा बिशाल चट्टानमाथि अवस्थित गलेश्वरलाई मुक्तिनाथ प्रवेशद्धारको रुपमा पनि लिईने भएकाले यसको बिशेष महत्व रहेको छ ।

चट्टानमाथि अवस्थित मन्दिर, १०८ शिवलीङ्ग, चट्टानमा रहेको पोखरी, बिभिन्न भगवानहरुको मर्ुर्ति तथा शालीग्राम गलेश्वर मन्दिरका आकर्षा रहेका छन् । गलेश्वरको धार्मीक तथा पर्यटकीय महत्वको प्रचार प्रसार हुन थालेपछि विगत वर्षो तुलनामा यस वर्षभक्तजनहरुको संख्या पनि बृद्धी भएको सदस्य सचिव रेग्मीले बताउनुभयो ।

भक्तजनहरुको आकर्षा बढ्न थालेकाले मन्दिरको भेटीलाई एकीकृत गरि सो क्षेत्रको विकासमा लगानी गर्न सुरु गरिएको समितिले जनाएको छ । समितिले यस वर्षेखि साप्ताहीक रुपमा मन्दिरमा भक्तजनले चढाउने भेटी र्सार्वजनीक गरी स्थानीय गलेश्वर बहुुउद्देश्यिय सहकारी संस्थामा जम्म्ाा गर्न थालेको छ ।

गलेश्वरको विकास र संरक्षणमा स्थानीयबासी, युवा क्लव र आमा समुह पनि सक्रिय रहँदै आएका छन् ।

सहकारी संस्था र रेमीट्यान्सको कारोबार गर्ने संस्थामा चोरी

सदरमुकाम बेनीमा आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरूको आकर्षा बढीरहेका समयमा ती संस्थाहरूको सुरक्षामा चुनौती थपिएको छ ।

आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थ्ााहरूलाई लक्षीत गरेर प्रहरीले सक्रियता बढाएपनि आईतरबार राती बेनीको १ वटा सहकारी संस्था, एक वटा सुन पसल र १ वटा रेमिट्यान्सको कारोबार गर्ने संस्थामा चोरी भएको छ ।

पिपलचोकमा रहेको रिहगाद बहुउद्देश्यिय सहकारी संस्था, क्याम्पस चोकको बिनोद सुनचाँदी पसल र नयाँ सडकको नेशनल मनि ट्रान्सफर तथा कम्प्युटर सेन्टरमा चोरी भएको हो । रातको समयमा ढोका फोडेर चोरी भएको थियो ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय, म्याग्दीका अनुसार मनि ट्रान्सफरबाट ५९ हजार ६ सय १० रुपैया, सुनचाँदी पसलबाट डेढ तोला सुन र सहकारी संस्थाबाट ७ हजार ३ सय रुपैया चोरी भएको छ ।

चोरीमा संलग्न भएको आशंकामा अनुसन्धानका लागि २ जनालाई पक्राउ गरिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका सूचना अधिकृत महेन्द्र बिकले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार विगतमा पनि बजारमा चोरी गर्ने समुहनै सो कार्यमा संलग्न भएको अनुमान गरिएको छ ।

एक महिनायता बेनीको न्युरोडमा प्रहरीले उपस्थिती बढाएको थियो । उद्योगी व्यवसायी तथा आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरुले प्रहरीलाई आर्थिक कारोबार हुने क्षेत्रमा निगरानी बढाउन अनुरोध गरेका छन् ।

Sunday, August 15, 2010

एमाले मुस्ताङको अध्यक्षमा चन्द्रमोहन

नेकपा एमाले मुस्ताङको आईतबार सम्पन्न पाँचौ जिल्ला अधिवेशनले चन्द्रमोहन गौचनको अध्यक्षतामा ४३ सदस्यीय नयाँ नेतृत्व चयन गरेको छ ।

जिल्ला उपाध्यक्षमा पेमा छिरीङ गुरुङ, सचिवमा देवबहादुर गुरुङ, सहसचिवमा आशबहादुर थकाली र महिला सदस्यहरूमा टासी वाङ्दी गुरुङ, दिलकुमार थाकाली जमुना थकाली, शर्मीला गुरुङ, मिनकुमारी शेरचन, छिरीङ पाल्साङ गुरुङ, सिजु गुरुङ, ढोका गुरुङ, सुमित्रा पाईजा र टासी साङ्वो गुरुङ रहनुभएको छ ।
दलितबाट आशमाया परियार, रत्ने बिक रहनुभएको छ भने खुल्लाबाट मिमा डोप्तु गुरुङ, तासी फुञ्जो गुरुङ, ताक्ला गुरुङ, तोल्पी गुरुङ, ताक्ला आग्या गुरुङ, उत्तम गुरुङ, रमेश गुरुङ, बिनोद थकाली, रमेश भट्टचन र बिशाल शेरचन रहनुभएको छ ।

यसैगरी भुगोलबाट टासी वाङदी गुरुङ, मिङमार गुरुङ, आङ्जु गुरुङ, छिरीङ दोर्जे गुरुङ, आज्ञा गुरुङ, ताक्ला छुसाङ गुरुङ, छर्ेर्तेन गुरुङ, याङ रिङजीन गुरुङ, टेकबहादुर गुरुङ, नुवाङ चु गुरुङ, भुपेन्द्र शेरचन, महेन्द्र थकाली, आईतप्रसाद थकाली, सुरज गौचन, तेजेन्द्र गौचन र नविन भट्टचन रहनुभएको छ । त्यसैगरी केन्द्रिय प्रतिनिधि परीषद सदस्यमा शंखलाल गुरुङ्ग चयन हुनु भयको छ ।

र् र्सवसहमतीमा नेतृत्व चयन गरिएको भनिएपनि उपल्लो र तल्लो मुस्ताङका कार्यकर्ताहरूको बिवादका कारण दलितहरुलाई पाखा लगाईएको भन्दै पर्ूव जिल्ला कमिटि सदस्य भिम रर्साईलीको नेतृत्वमा दलित समुदायका कार्यकर्ताहरुले नेतृत्व चयन प्रक्रिया बहिस्कार गरेका थिए ।

निर्वाचित जिल्ला कमिटिका सदस्यहरूले पार्टर्ीीदस्यता पाएको ५ वर्षछिमात्र जिल्ला कमिटिमा बस्न पाउने व्यवस्था विधानमा भएपनि क्राइटेरीया नपुगेकालाई पनि जिल्ला कमिटिमा राखिएको रर्साईलीले आरोप लगाउनुभयको छ ।

भु-क्षय रोक्न अम्ब्रीसो खेती

म्याग्दीको ताकम धारापानी स्थित धौलागिरि सृजनशिल हिमाली युवा क्लवले धारापानीको र्सार्वजनीक जग्गामा अम्ब्रीसो खेती खेती गरेको छ ।

भु-क्षय र पहिरो नियन्त्रणका लागि अम्ब्रीसोखेती गरिएको क्लवका कार्यबाहक अध्यक्ष तेजबहादुर पर्ुजाले बताउनुभयो ।

१० रोपनी र्सार्वजनीक जग्गामा १ हजार अम्ब्रीसोका बिरुवा लगाईएको सल्लाहकार खुमबहादुर थापाले जानकारी दिनुभयो ।

अम्ब्रिसो खेतीबाट भएको आम्दानी स्थानीय युवाहरुको नेतृत्व विकास र गाउँका विपन्न वर्गको उन्थानमा लगानी गरिने क्लवले जनाएको छ ।

घरको सरसफाईमा प्रयोग गरिने अम्ब्रिसोको कुचो उत्पादनका लागि सो क्षेत्र उपयुक्त मानिन्छ ।

गुजुमुज्ज जरा हुने अम्ब्रीसोको जराले माटोलाई बलीयो बनाउने भएकाले म्याग्दीमा भु-क्षय र पहिरो नियन्त्रणका लागि सामुदायीक वनहरुले अम्ब्रीसो खेती गर्न थालेका छन् ।

सम्मान तथा विमोचन कार्यक्रम

धौलागिरी अञ्चलवाट नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा प्रतिनिधित्व गर्नु भएका साहित्यकार प्रेम छोटाको सम्मान तथा  पर्वत र म्याग्दीका दर्ुइ साहित्यकारहरुका कृति विमोचन कार्यक्रम शनिवार वेनीमा सम्पन्न भएको छ ।

पर्वतका साहित्यकार राजेन्द्र पहाडीद्धारा लिखित शान्तिनारायण श्रेष्ठका कवितामा समाजशास्त्रीय चिन्तनको प्राज्ञ तथा कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि प्रेम छोटा  र म्याग्दीका अग्रज साहित्यकार योगनाथ ढुङ्गानाको गरिमा कविता संग्रहको पर्वतका साहित्यकार तथा विशेष अतिथि शान्तिनारायण श्रेष्ठले विमोचन गर्नुभयो ।

कार्यक्रममा वोल्दै प्रमुख अतिथि तथा प्राज्ञ छोटाले धौलागिरी अञ्चल साहित्यको क्षेत्रमा उर्वरभूमी रहेको वताउँदै यहाँका स्रष्टाहरुलाई राष्ट्रिय साहित्यको मूल धारमा पुर्‍याउन आफुले पहल गर्ने प्रतिवद्दता व्यक्त गर्नुभयो ।

कालन्जर र पौलस्त्य जस्ता तपोभूमी रहेको धवलागिरी अञ्चलमा पुराना ग्रन्थहरु रहेका तर यसको खोजीनिति गर्ने निकायको उदासिनताका कारण ओझेलमा परेको वताउँदै प्राज्ञ श्रेष्ठले वागलुङको ढिकीचौरमा आदिकवि भानुभक्त आचार्यले पढेको प्रमाण भेटिएपछि साहित्यिक क्षेत्रमा धौलागिरी अञ्चलकै गरिमा वढेको छ भन्नुभयो ।

कार्यक्रममा धौलागिरी वहुमुखी क्याम्पसका प्रध्यापक षडानन्द पौड्याल, कृतिकार राजेन्द्र पहाडी, साहित्यकार शान्तिनारायण श्रेष्ठ र योगनाथ ढुङ्गाना लगाएतले मन्तव्य व्यक्त गर्नु भएको थियो ।

म्याग्दी साहित्य समाज म्याग्दीको आयोजनामा सम्पन्न सो कार्यक्रमको सभापतित्व समाजका अध्यक्ष धुवलाल शर्मा, स्वागत मन्तव्य समाजका उपाध्यक्ष दामोदर घताने र  संचालन सचिव रामप्रसाद सुवेदीले गर्नुभएको थियो ।

द्धन्द्धपिडितका लागि सरोकारवालाको कार्यक्रम

शनिबार बेनीमा भएको द्धन्द्धपिडित र सरोकारवाला निकायका प्रतिनिधीहरूको भेलाले प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामबहादुर कुरुम्वाङको अध्यक्षतामा जिल्ला द्धन्द्धपिडित सहयोग समिति, म्याग्दी गठन गरेको छ ।

सर्त्कर्म नेपाल बागलुङको संयोजनमा गठन भएको समितिमा जिल्ला स्थित राजनितिक दलका प्रतिनिधी, सम्बन्धित कार्यालयका प्रमुख, पत्रकार लगायत सहभागि भएको १७ सदस्यीय समिति गठन गरेको हो ।

यसैगरी सोही भेलाले भेषनाथ गौतमको अध्यक्षतामा ११ सदस्यीय द्धन्द्धपिडित अधिकार समाज, म्याग्दी पनि गठन भएको छ । दर्ुगाप्रसाद आचार्य सचिव रहनुभएको समितिका सदस्यहरूमा ओमकार रोका, ठकबहादुर पर्ुजा, एलिना खत्री, चिना आचार्य, सुरेन्द्र केसी, कुलप्रसाद रोकार्,र् इन्द्रबहादुर थापा, कृष्णलाल श्रेष्ठ, नरिसंह केसी लगायत रहनुभएको छ ।

कार्यक्रममा बोल्दै प्रमुख अतिथि एवंम नवगठित समितिका अध्यक्ष प्रजिअ कुरुम्वाङले सहि सूचनाको अभावका कारण द्धन्द्धपिडितको सहि तथ्याङ्क संकलन गर्न नसकिएको बताउनुभयो ।

तथ्याङ्क र प्रमाणको अभावमा सबै द्धन्द्धपिडितहरुले उचित न्याय र सरकारले उपलब्ध गराएको सुविधा पाउन नसकेको कुरुम्वाङले बताउनुभयो । उहाँले सरकारले द्धन्द्धपिडितका लागि उपलब्ध गराएको राहत वितरण कार्यलाई प्राथमिकता दिने गरेको बताउनुभयो ।

कार्यक्रममा नेपाली कांग्रेसका जिल्ला सचिव माधवप्रसाद रेग्मी, नेकपा एमालेका जिल्ला अध्यक्ष हरिकृष्ण श्रेष्ठ, स्थानीय शान्ति समितिका संयोजक नेत्रबहादुर महत, जिल्ला शिक्षा अधिकारी दिलनाथ पुरी र प्रहरी नायव उपरिक्षक नवराज भट्टले प्रतिबद्धता मन्तब्य व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

सो कार्यक्रममा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै सर्त्कर्म नेपाल, बागलुङका अध्यक्ष सिताराम थापाले द्धन्द्धपिडितका परिवारहरुलाई शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी लगायतका समस्या देखिएको बताउनुभयो । उहाँले राज्यले उपलब्ध गराएको सुविधामा टाँठाबाठाको पहुँच बढी भएको भन्दै सबैलाई समान सुविधा दिनुपर्ने बताउनुभएको थियो ।

अध्यक्ष थापाको सभापतित्व, संस्थाका मानवअधिकार प्रतिनिधी वियज रानाको सञ्चालन र जिल्ला प्रतिनिधी आकांक्षा रिजालको स्वागत मन्तव्यमा सम्पन्न भएको थियो ।

Saturday, August 14, 2010

व्यस्त्त सडकमा टाउको भेटीयो

शुक्रबार दिउँसो सदरमुकाम बेनीको व्यस्ट सडक न्युरोडमा शिशुको टाउको फेला परेको छ ।

प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार पौने ११ बजे एउटा कुकुरले कोटभण्डार चोकमा पर्ुवतर्फाट शरिर नभएको टाउको ल्याएर सडकमा छाडेको थियो । अनुहार नचिनिने टाउको घाँटी रेटेर शरिरबाट छुट्याईएको अवस्थामा रहेकोे छ ।

  सो टाउको कम्तिमा डेड महिनाको बच्चाको हुनु पर्ने प्रहरीले जनाएको छ । प्रहरीको प्रारम्भीक अध्ययन अनुसार हत्या गरेर बेवारीसे छाडेको शव कुकुरले उठाएर ल्याएको हुन सक्ने जनाईएको छ । प्रहरीले टाउकोलाई अनुसन्धानका लागि जिल्ला अस्पतालमा लगेको छ ।

एमाले मुस्ताङ अधिबेशन शुरु

नेकपा एमाले मुस्ताङको पाँचौ जिल्ला अधिवेशनको उद्घाटन सत्र सदरमुकाम जोमसोममा सम्पन्न भएको छ ।

एमाले केन्द्रिय अनुशासन निरिक्षण कमिटिका सभापति अमृतकुमार बोहोराले अधिवेशनको उद्घाटन गर्दै अहिलेको अवस्थामा बहुमतीय सरकारको सम्भावना नभएकाले सहमतिय आधारमा सरकार गठन हुनुपर्ने बताउनुभयो ।

सभापति बोहोराले पार्टर्ीीत्र अनुशासन हिन क्रियाकलाप बढ्न थालेकाले त्यस्ता पार्टर्ीीनती विपरीतका क्रियाकलाप गर्नेलाई कारबाही गरिने पनि बताउनुभएको थियो ।

त्यसैगरी एमाले प्लीटब्युरो सदस्य प्रदीप ज्ञवालीले सहमतिय आधारमा नभए पनि बामपन्थिहरु मिलेर बहुमतीय सरकार गठन गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।

उद्घाटन सत्रमा बैकल्पीक प्लीटब्युरो सदस्य तथा धौलागिरर्ीर् इञ्चार्ज श्रमिाया थकाली, केन्द्रिय सदस्य गणेश तिमिल्सीना, कल्पना चापागाई, युवा संघ नेपालका केन्द्रिय उपाध्यक्ष हिरा केसी, एकिकृत नेकपा माओवादी मुस्ताङकार् इञ्चार्ज कृष्णप्रसाद पराजुली, नेपाली कांग्रेसका जिल्ला सचिव आङजेन गुरूङ, प्रमुख जिल्ला अधिकारी उमेशकुमार ढकाल लगायतले शुभकामना मन्तब्य व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

अधिवेशन एमाले जिल्ला सचिव चन्द्रमोहन गौचनको सभापतित्व, सभासद् चन्द्रबहादुर गुरुङको स्वागत मन्तव्य र सदस्य आशबहादुर थकालीको सञ्चालनमा सम्पन्न भएको थियो । अधिवेशनले नयाँ नेतृत्व चयन गर्ने जनाईएको छ ।

त्यसैगरी शुक्रबार साँझ भएको एक भेलाले महेन्द्र थकालीको नेतृत्वमा ३९ सदस्यीय युवा संघ नेपाल जिल्ला सम्मेलन आयोजक कमिटि मुस्ताङ गठन गरेको छ । कमिटिको उपसंयोजकमा तेजेन्द्र गौचन र सचिवमा बिजय थकाली रहनुभएको छ ।

युवा भेलालाई एमाले प्लीटब्युरो सदस्य प्रदिप ज्ञवाली, युवा संघ नेपालका केन्द्रिय उपाध्यक्ष हिरा केसी, केन्द्रिय सदस्य देवेन्द्रराज पाण्डे, सन्तोष रावल, युवा संघ म्याग्दीका अध्यक्ष कृष्ण बिक, म्याग्दी बहुमुखी क्याम्पस स्वीयु सभापति भिमबहादुर क्षेत्री लगायतले प्रशिक्षण दिनुभएको थियो ।

आलु कुहीए पछि कृषक चिन्तीत

भण्डारण गरेर राखेको आलु कुहीएर नष्ट हुन थालेपछि म्याग्दीको अर्मनका कृषकहरू चिन्तित भएका छन् ।

प्रमुख तरकारी बाली आलु कुहीएपछि दैनिक उपभोगका साथै अर्को वर्षा लागि विउको अभाव भएको कृषकहरूले बताएका छन् ।

किरा लागेर भण्डारण गरिएको ठाउँमै आलु कुहीएको स्थानीय खगेन्द्रप्रसाद सापकोटाले बताउनुभयो । अर्मन, किमचौर, पोक, पिपलबोट लगायत ठाउँका कृषकहरूले भण्डारण गरेर राखेको आलु कुहीएको हो ।

उनीहरुले संयौ मुरी आलु नष्ट भएपछि खोल्छामा फाल्न बाध्य बनेको बताएका छन् ।
उपभोग, विउ र बजारमा बिक्रीका लागि राखेको आलु कुहिएपछि स्थानीयबासीले लाखौ रुपैया नोक्सान व्यहोर्नुपरेको छ ।

चैत्र र असारमा आलु भण्डारण गरिएको थियो । खडेरीका कारण उत्पादन घटेर निराश बनेका कृषकलाई भण्डारण गरेको आलुपनि कुहीएपछि थप समस्या परेका हो । असारमा झरी परेका कारण कृषकले अनुकुल मौसमको अभावमा सहजरुपमा आलु भित्र्याउन पाएका थिएनन् ।

विगतका वर्षा आलु विक्री गरेर आम्दानी गर्ने कृषकले यस वर्षआम्दानीबाट समेत बञ्चित हुनुपरेको गुनासो गरेका छन् । किमचौर अर्मन गाविसको धेरै आलु उत्पादन हुने ठाउँ हो । किमचौरका एक घरमा वाषिर्क २० मुरी सम्म आलु उत्पादन हुन्छ ।

विगतका वर्षा सदरमुकाम बेनी, तातोपानी, बाबियाचौर, दरबाङ लगायत ठाउँमा आलु निर्यात गरेका अर्मनका कृषक यसवर्षघरमा उपभोग गर्ने तरकारी कहाँबाट ल्याउने भन्ने चिन्तामा छन् ।

आलुका साथै यस वर्षअर्मनमा लगाईएको घिरौला, लौका, चिचिण्डो, काँक्रो, सिमी, गोलभेँडा, फर्सर्ीीतीतेकरेला, भेण्डी लगायत तरकारी बालीमा पनि लगातारको झरीले फल लाग्न नसकेको स्थानीयबासीले बताएका छन् ।

घरेलु हिंसा सम्बन्धि नियमावली बनाउनुपर्नेमा जोड

घरेलु हिंसा सम्बन्धि ऐन बनेपनि नियमावली नहुँदा ऐन कार्यान्वयन गर्न सम्ास्या परेको सरोकारवालाहरूले बताएका छन् ।

शुक्रबार बेनीमा सम्पन्न भएको अर्न्तक्रीया कार्यक्रममा सहभागि सम्बद्ध व्यक्तीहरूले नियमावलीको अभावमा महिलामाथि हुने घरेलु हिंसाका पिडकहरूलाई कानुनी कारबाही गर्न नसकिएको बताएका हुन् । सहभागिहरूले गरिबी, पृतीसत्तात्मक सामाजिक संरचना र सचेतनाको अभावमा घरेलु हिंसाका घटना हुने निष्कर्षपनि निकालेका छन् ।

 सामुदायीक सेवा केन्द्र तथा सामुदायीक प्रहरी सेवा म्याग्दीले आयोजना गरेको घरेलु हिंसा र मानव बेचबिखन विषयक अर्न्तक्रीया कार्यक्रममा बोल्दै प्रहरी नायव उपरिक्षक नवराज भट्टले नियमावलीको अभावमा महिला हिंसाका घटनाहरु सहमतिमा टुंगीने गरेका बताउनुभयो ।

प्रनाउ भट्टका अनुसार अधिकांश घरेलु हिंसा सम्बन्धि मुद्दा परिवारका सदस्यसंग सम्बन्धित हुने गरेका छन् । उनीहरुको व्यक्तिगत सम्बन्धका कारण पनि यस्ता मुद्दा बाहीर नआउने गरेका प्रनाउ भट्टले बताउनुभयो ।

महिला विकास कार्यालय, म्याग्दीकी निमित्त महिला विकास अधिकृत कल्पना सापकोटाले संवेदनशिल घरेलु हिंसाका मुद्दा तत्कालका लागि सहमतिमा टुंङ्गाउने गरिएपनि हिंसाका घटना दिर्घकालीन रुपमा न्युनीकरण गर्नका लागि पिडकलाई कानुनी कारबाही आवश्यक रहेको बताउँदै नियमावली बनाउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

त्यसैगरी जिल्ला सरकारी वकील कार्यालयका न्याधीवक्ता रामचन्द्र पौडेलले घरेलु हिंसाका मुद्दाहरू समाज र प्रहरीकहाँनै मिलाउने गरिएकाले अदालतसम्म पुग्न नसकेका बताउनुभयो । उहाँले ६ महिनायता कार्यालयमा महिला पिडित बनेका मुद्दा दर्ता नभएका भएपनि महिलाबाट पुरुष पिडित बनेका ३ वटा मुद्दा परेका जानकारी दिनुभएको छ ।

त्यसैगरी नेपाल रेडक्रस सोर्साईटी म्याग्दी शाखाले सञ्चालन गरेको मानव वेचबिखन बिरुद्ध तथा एचआईभि एड्स सम्बन्धि कार्यक्रमकी फिल्ड अधिकृतर् इश्वरा सुवेदीले गरिबी र सचेतनाको अभावमा मानव बेचबिखनका घटना हुने गरेको बताउँदै त्यस्ता घटना न्युनीकरणका लागि समुदाय र सम्बन्धित निकाय सक्रिय हुनुपर्ने बताउनुभयो ।

विभिन्न कार्यालयका प्रमुख, अधिकारकर्मी, राजनितिक दलका प्रतिनिधी, सञ्चारकर्मी लगायतको सहभागिता रहेको कार्यक्रममा घरेलु हिंसाका मुद्दाहरु आपसी सहमतिमा मिलाउने गरिएकाले पिडीतले न्यायको अनुभुती गर्न नसक्ने बताईएको थियो । सहभागीले घरेलु हिंसा सम्बन्धि ऐन कार्यान्वयन गर्न छिटो नियमावली कार्यान्व्यन गर्नुपर्ने बताएका थिए ।

सामुदायीक सेवा केन्द्र तथा सामुदायीक प्रहरी सेवा म्याग्दीकी अध्यक्ष रेखाकौशल रेग्मीको सभापतित्व र सचिव सरोज बानियाको सञ्चालनमा सम्पन्न भएको कार्यक्रममा उपाध्यक्ष साधनाकुमारी श्रेष्ठले घरेलु हिंसा सम्बन्धि अवधारणापत्र प्रस्तुत गर्नुभएको थियो भने सहसचिव सुनीता केसीले स्वागत गर्नुभएको थियो ।

Wednesday, August 11, 2010

आर्थिक स्रोतको अभावमा बालगृह सञ्चालन गर्न समस्या

आर्थिक स्रोतको अभावमा सदरमुकाम बेनीमा रहेको म्याग्दी बालगृह सञ्चालन गर्न कठिनाई भएको छ ।

राहदानीको फारम वितरण गरेर आर्थिक स्रोत जुटाउँदै आएको गृहलाई जिल्लाबाट राहदानी वितरण गर्न बन्द भएपछि समस्या परेको हो । नेपाल बाल संगठनले २०५८ सालदेखि सञ्चालन गर्दै आएको बालगृहलाई केन्द्रिय बालसंगठनले पनि विगत ३ वर्षेखि सहयोग उपलब्ध गराउन छाडेको संगठनका सभापति हरिकुमार श्रेष्ठले बताउनुभयो । राहदानी फारम छपाई र बिक्री गरेर मासिक ११/१२ हजार रुपैया जुटाउँदै आएकोमा गत चैत महिनादेखि जिल्लाबाट राहदानी वितरण हुन छाडेपछि समस्या परेको बालगृहका प्रमुख बद्री पौडेलले जानकारी दिनुभयो ।

प्रति राहदानी फारम १ सय रुपैयाका दरले संकलन गरि ५० प्रतिशत बालसंगठन मार्फ बालगृह, २५ प्रतिशत जिल्ला बालकल्याण समिति र २५ प्रतिशत नागरिकता व्यवस्थापन तथा अभिलेखिकरण गर्न खर्च हुँदै आएका थियो । मासिक ५० देखि ६० हजार रुपैयाको अनुपातमा खर्च हुने बालगृहलाई हाल घरभाडाबाट मासिक ३१ हजार रुपैया आम्दानी हुन्छ । गृहमा हाल १२ जना बालबालीकाले आश्रय पाएका छन् । १६ वर्षउमेरसम्मका बालबालीकालाई बालसंगठनको सिफारीसमा सदरमुकामका निजी विद्यालयले अध्यापन गराउने गरेका छन् । जिल्लाका १९ वटा गाविसले न्युनतम १ हजार देखि ५ हजार रुपैया सम्म आर्थिक सहयोग गरेका छन् । 'सबै गाविसलाई पत्र लेखेर सहयोग मागेका थियौ, सहयोग प्राप्त हुन थालेको छ' पौडेलले भन्नुभयो ।

आयस्रोत घटेकाले बालबालीकाको लागी रासनपानी, शैक्षिक सामाग्री खरिद गर्न र कर्मचारी तलव जुटाउन समस्या परेको बालगृहका प्रमुख पौडेलले बताउनुभयो । 'आफूखुसी आउने सहयोग बाहेक नियमित आयस्रोतबाट बञ्चित भएपछि समस्या भएको हो' प्रमुख पौडेलले भन्नुभयो 'आयस्रोत जुटाउन के गर्ने भन्ने योजना बनाउने तयारीमा छौ ।' केही समयअघि बौद्ध संघ र जिल्ला शिक्षा कार्यालयले बालबालीकाहरूलाई विद्यालय पोशाक सहयोग गरेका थिए । सोमबार आईर्एमई फाईनान्स बेनी शाखाले पनि केन्द्रलाई १० हजार रुपैया बराबरको भान्छा सामाग्री सहयोग गरेको थियो ।

सो अवसरमा मन्तब्य व्यक्त गर्दै प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामबहादुर कुरुम्वाङले सरकारी क्षेत्रले मात्र सामाजिक काम गर्न नसक्ने नभएकाले सबै पक्ष मिलेर सामाजिक काम गर्नुपर्ने बताउँदै सामाजिक काम गर्ने वित्तिय संस्थाको प्रसशा गर्नुभयो । त्यसैगरि संगठनका सभापति श्रेष्ठले केन्द्रिय तहबाट सहयोग नभएको अवस्थामा प्राप्त भएको भौतीक सामाग्री सहयोगले बालगृह सञ्चालन गर्न सहयोग पुग्ने बताउनुभयो । उहाँले स्थानीय तहमा विभिन्न स्रोत जुटाएर हाल बालगृह सञ्चालन गरिँदै आएको जानकारी दिनुभयो । सो कार्यक्रममा शाखाका सहायक प्रबन्धक गुरुप्रसाद पौडेलले ६ महिनाअघि स्थापीत शाखाले हालसम्म्ा ५ करोड रुपैया निक्षेप संकलन गरेको जानकारी दिनुभयो । शाखा प्रबन्धक पुप्पादेवी प्रधानले संस्थाले सामाजिक कामलाई निरन्तरता दिँदै जाने बताउनुभयो ।

बेनीमा वित्तिय संस्थाको आकर्ष

पहाडी जिल्ला म्याग्दीको सदरमुकाम बेनी आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरूका लागि आकर्ष स्थल बन्न थालेको छ ।

सात महिनायता बेनीमा २ वटा वित्तिय संस्था र १ वटा बैंकले शाखा स्थापना गरेका छन् । बेनीमा केन्द्रिय कार्यालय रहेको निलगिरी विकास बैङ्क संगै बैंक तथा वित्तिय संस्थाको संख्या १२ वटा पुगेको छ ।

निक्षेप संकलन र ब्यापारका लागि वित्तिय संस्थाको बेनीमा आकर्षा बढेको हो । अहिले बेनीको न्युरोडका चोक चोकमा आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरु खुलेका छन् । आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरूका लागि आकर्ष स्थल बन्न थालेको बेनीमा मंगलबार देखि सिटिजन्स बैंङकर् इन्टरनेसनल लिमिटेडले आर्थिक कारोबार गर्न सुरु गरेको छ ।

काठमाडौको कमलादीमा केन्द्रिय कार्यालय रहेको बैंङकले बेनीमा १८ औ शाखा स्थापना गरेर कारोबार सुरु गरेको हो । ३ सय ६५ दिननै खुल्ने बैंकको शाखाबाट निक्षेप संकलन, कर्जा प्रवाह, रेमिट्यान्स, पोष्टपेड मोवाईल र टेलीफोनको विल भुक्तानी गर्ने लगायतका सेवाका साथै एटिएम सुविधा पनि लिन सकिने शाखा प्रबन्धक चन्द्र भुजेलले जानकारी दिनुभयो । शाखा प्रबन्धक भुजेलका अनुसार बैंकले बेनीबाटै मोफसल बचत खाता सुरु गरेको छ ।

यसैगरि नयाँ बैंकका शाखा स्थापना हुने बढ्दो क्रम संगै पुराना बैङ्क, वित्तिय संस्था र सहकारी संस्थाहरूले वित्तिय सुविधा बृद्धी संगै समय भौतीक पर्ूवाधार र संरचना मार्फ ग्राहकलाई आकषर्ीत गराउन थालेका छन् । सुरक्षा र सहज कारोबारका लागि पुराना पर्ुवाधार तथा संरचना परिवर्तन गर्न लागिएको संस्थाहरूले जनाएका छन् । केही संस्थाहरूले आफ्नै भवनबाट सेवा दिन थालेका छन भने भाडामा बस्दै आएका संस्थाहरूले पनि संरचना परिवर्तन गर्ने र नयाँ तथा सुरक्षीत स्थानको खोजी गर्न थालेका छन् । कारोबारका साथै सुरक्षाको दृष्टीकोणले पनि उनिहरुले भवन र संरचना परिवर्तन गर्न थालेका हुन् ।

बैङ्करोडमा भाडाको कच्ची घरमा रहेको नेपाल बैङ्क लिमिटेडको शाखा केही माथि भिमसेन टोलमा र्सर्ने तयारीमा छ भने शाखा स्थापनादेखिनै लोकतान्त्रीक चोकमा कार्यालय स्थापना गरेर कारोबार गर्दै आएको पश्चिमाञ्चल फाईनान्स शुक्रबारदेखि नयाँ सडकमा सरेको छ । नयाँ भवनमा सरेलगत्तै कम्प्युटर मार्फ सेवा प्रदान गर्ने तयारी भएको नेपाल बैङ्क लिमिटेड बेनी शाखाले जनाएको छ । सेवा सुविधा संगै कार्यालयको संरचना, पर्ुवाधार र स्थानले पनि प्रभाव पार्ने पश्चिमाञ्चल फाईनान्सका शाखा सहप्रबन्धक गणेश पौडेलले बताउनुभयो ।   प्रतिस्पर्धाका लागि अरु संस्था सरहको संरचना बनाएका हुन् । उपयुक्त संरचना भयो भने सेवा प्रदान गर्न सजिलो हुन्छ । ग्राहकले सजिलो र सहज सुविधा हुने संस्था रुचाउँने बैंकका कर्मचारीहरुले बताएका छन् ।

सरकारी स्वामित्वका राष्ट्रिय बाणिज्य बैङ र कृषी विकास बैङ्कको बेनी शाखाले पनि यसअघिनै भवन परिवर्तन गरि सेवा सुविधा पनि थप गरेका थिए । न्यु धौलागिरि बचत तथा ऋण सहकारी संस्था र बेनी बचतले आफ्नै भवनबाट कारोबार गरिरहेका छन भने बृद्ध बहुउद्देश्यिय सहकारी संस्था पनि आफ्नै भवन निर्माण गर्ने तयारीमा छ ।  बेनीमा केन्द्रिय कार्यालय भएको निलगिरि विकास बैङ्क, २ वर्षघिदेखि बेनीमा शाखा स्थापना गरेका माछापुच्छ्रे बैङ्क, काष्ठमाण्डप विकास बैङ्क संगै गत वर्षात्र शाखा स्थापना गरेका आईर्एमई फाईनान्स र नेपाल शेयर मार्केट वित्तिय संस्थाले पनि आकर्ष भाडाका भवनबाट कारोबार गरिरहेका छन् ।

माछापुच्छ्रे बैङ्क म्याग्दी शाखाका प्रमुख सरोज पोखरेलले आकर्ष भवनबाट ग्रामिण क्षेत्रका सेवाग्राहीले सेवा लिन अप्ठ्यारो मान्ने गरेको अनुभव सुनाउनुभयो र्। कतिपय सेवाग्राही भवनभित्र पस्नै अप्ठ्यारो मान्ने गर्छन् ।' वित्तशास्त्रका प्राध्यापक समेत रहनुभएका पोखरेलले भन्नुभयोर् व्यवस्थित संरचना भयो भने कारोबार गर्न पनि सहज हुन्छ केही सेवाग्राहीले भने असहज मान्ने गरेको पाईन्छ ।'

यसैगरी वित्तिय संस्थाहरूको सुरक्षाका लागि प्रहरीले पनि र्सतकर्ता अपनाएको प्रहरी नायव उपरिक्षक नवराज भट्टले बताउनुभयो । यसै महिनादेखि आर्थिक कारेबार गर्ने र बढी ब्यापार हुने नयाँ सडकमा नियमीत प्रहरीको उपस्थिती हुन थालेको छ । म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष र्सर्ुयप्रसाद मर्सर्ााले आर्थिक कारोबार हुने संस्था र सुनचाँची पसलहरूमा सुरक्षा सक्रियता बढाउनुपर्ने बताउनुभयो ।

बेनीमा वित्तिय संस्थाको आकर्ष

पहाडी जिल्ला म्याग्दीको सदरमुकाम बेनी आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरूका लागि आकर्ष स्थल बन्न थालेको छ ।

सात महिनायता बेनीमा २ वटा वित्तिय संस्था र १ वटा बैंकले शाखा स्थापना गरेका छन् । बेनीमा केन्द्रिय कार्यालय रहेको निलगिरी विकास बैङ्क संगै बैंक तथा वित्तिय संस्थाको संख्या १२ वटा पुगेको छ ।

सोही संख्यामा रहेका सहकारी संस्थाहरूले पनि वित्तिय संस्था सरहको कारोबार गर्ने गरेका बताईन्छ । वाषिर्क २ अरब रुपैयाको अनुपातमा रेमिट्यान्स भित्रने म्याग्दीमा राष्ट्रिय स्तरका बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरूले शाखा स्थापना गर्न थालेका छन् ।

निक्षेप संकलन र ब्यापारका लागि वित्तिय संस्थाको बेनीमा आकर्षा बढेको हो । अहिले बेनीको न्युरोडका चोक चोकमा आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरु खुलेका छन् । आर्थिक कारोबार गर्ने संस्थाहरूका लागि आकर्ष स्थल बन्न थालेको बेनीमा मंगलबार देखि सिटिजन्स बैंङकर् इन्टरनेसनल लिमिटेडले आर्थिक कारोबार गर्न सुरु गरेको छ ।

काठमाडौको कमलादीमा केन्द्रिय कार्यालय रहेको बैंङकले बेनीमा १८ औ शाखा स्थापना गरेर कारोबार सुरु गरेको हो । ३ सय ६५ दिननै खुल्ने बैंकको शाखाबाट निक्षेप संकलन, कर्जा प्रवाह, रेमिट्यान्स, पोष्टपेड मोवाईल र टेलीफोनको विल भुक्तानी गर्ने लगायतका सेवाका साथै एटिएम सुविधा पनि लिन सकिने शाखा प्रबन्धक चन्द्र भुजेलले जानकारी दिनुभयो । शाखा प्रबन्धक भुजेलका अनुसार बैंकले बेनीबाटै मोफसल बचत खाता सुरु गरेको छ ।

यसैगरि नयाँ बैंकका शाखा स्थापना हुने बढ्दो क्रम संगै पुराना बैङ्क, वित्तिय संस्था र सहकारी संस्थाहरूले वित्तिय सुविधा बृद्धी संगै समय भौतीक पर्ूवाधार र संरचना मार्फ ग्राहकलाई आकषर्ीत गराउन थालेका छन् । सुरक्षा र सहज कारोबारका लागि पुराना पर्ुवाधार तथा संरचना परिवर्तन गर्न लागिएको संस्थाहरूले जनाएका छन् । केही संस्थाहरूले आफ्नै भवनबाट सेवा दिन थालेका छन भने भाडामा बस्दै आएका संस्थाहरूले पनि संरचना परिवर्तन गर्ने र नयाँ तथा सुरक्षीत स्थानको खोजी गर्न थालेका छन् । कारोबारका साथै सुरक्षाको दृष्टीकोणले पनि उनिहरुले भवन र संरचना परिवर्तन गर्न थालेका हुन् ।

बैङ्करोडमा भाडाको कच्ची घरमा रहेको नेपाल बैङ्क लिमिटेडको शाखा केही माथि भिमसेन टोलमा र्सर्ने तयारीमा छ भने शाखा स्थापनादेखिनै लोकतान्त्रीक चोकमा कार्यालय स्थापना गरेर कारोबार गर्दै आएको पश्चिमाञ्चल फाईनान्स शुक्रबारदेखि नयाँ सडकमा सरेको छ । नयाँ भवनमा सरेलगत्तै कम्प्युटर मार्फ सेवा प्रदान गर्ने तयारी भएको नेपाल बैङ्क लिमिटेड बेनी शाखाले जनाएको छ । सेवा सुविधा संगै कार्यालयको संरचना, पर्ुवाधार र स्थानले पनि प्रभाव पार्ने पश्चिमाञ्चल फाईनान्सका शाखा सहप्रबन्धक गणेश पौडेलले बताउनुभयो ।   प्रतिस्पर्धाका लागि अरु संस्था सरहको संरचना बनाएका हुन् । उपयुक्त संरचना भयो भने सेवा प्रदान गर्न सजिलो हुन्छ । ग्राहकले सजिलो र सहज सुविधा हुने संस्था रुचाउँने बैंकका कर्मचारीहरुले बताएका छन् ।

सरकारी स्वामित्वका राष्ट्रिय बाणिज्य बैङ र कृषी विकास बैङ्कको बेनी शाखाले पनि यसअघिनै भवन परिवर्तन गरि सेवा सुविधा पनि थप गरेका थिए । न्यु धौलागिरि बचत तथा ऋण सहकारी संस्था र बेनी बचतले आफ्नै भवनबाट कारोबार गरिरहेका छन भने बृद्ध बहुउद्देश्यिय सहकारी संस्था पनि आफ्नै भवन निर्माण गर्ने तयारीमा छ ।  बेनीमा केन्द्रिय कार्यालय भएको निलगिरि विकास बैङ्क, २ वर्षघिदेखि बेनीमा शाखा स्थापना गरेका माछापुच्छ्रे बैङ्क, काष्ठमाण्डप विकास बैङ्क संगै गत वर्षात्र शाखा स्थापना गरेका आईर्एमई फाईनान्स र नेपाल शेयर मार्केट वित्तिय संस्थाले पनि आकर्ष भाडाका भवनबाट कारोबार गरिरहेका छन् ।

माछापुच्छ्रे बैङ्क म्याग्दी शाखाका प्रमुख सरोज पोखरेलले आकर्ष भवनबाट ग्रामिण क्षेत्रका सेवाग्राहीले सेवा लिन अप्ठ्यारो मान्ने गरेको अनुभव सुनाउनुभयो र्। कतिपय सेवाग्राही भवनभित्र पस्नै अप्ठ्यारो मान्ने गर्छन् ।' वित्तशास्त्रका प्राध्यापक समेत रहनुभएका पोखरेलले भन्नुभयोर् व्यवस्थित संरचना भयो भने कारोबार गर्न पनि सहज हुन्छ केही सेवाग्राहीले भने असहज मान्ने गरेको पाईन्छ ।'

यसैगरी वित्तिय संस्थाहरूको सुरक्षाका लागि प्रहरीले पनि र्सतकर्ता अपनाएको प्रहरी नायव उपरिक्षक नवराज भट्टले बताउनुभयो । यसै महिनादेखि आर्थिक कारेबार गर्ने र बढी ब्यापार हुने नयाँ सडकमा नियमीत प्रहरीको उपस्थिती हुन थालेको छ । म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष र्सर्ुयप्रसाद मर्सर्ााले आर्थिक कारोबार हुने संस्था र सुनचाँची पसलहरूमा सुरक्षा सक्रियता बढाउनुपर्ने बताउनुभयो ।

Tuesday, August 10, 2010

राहुघाट जलविद्युत आयोजनाको मुआब्जा वितरण

म्याग्दीमा निर्माण हुन लागेको राहुघाट जलविद्युत आयोजनाले अध्रि्रहण गर्ने जग्गा धनीहरूलाई करिब १० करोड रुपैया मुआब्जा वितरण गर्ने भएको छ ।

३० मेघावाट क्षमताको आयोजनाले राखुपिप्ले, दग्नाम र झिँ गाविसमा अध्रि्रहण हुने २ सय ८५ रोपनी जग्गाको धनीलाई मुआब्जा वितरण गर्न लागेको हो ।

अध्रि्रहणमा पर्ने खेत र पाखोलाई अब्बल, दोयम, सिम र चाहारमा वर्गीकरण गरि मुआब्जा वितरण गरिने आयोजनाका सहायक प्रशासकीय अधिकृत काशीनाथ दाहालले जानकारी दिनुभयो ।

आयोजनाले न्युनतम चाहार पाखोलाई प्रतिरोपनी १ लाख ३५ हजार रुपैया र अधिकतम अब्बल खेतलाई प्रतिरोपनी ५ लाख रुपैया मुअब्जा दिईने आयोजनाले जनाएको छ । गत कात्तिकमा मुआब्जा वितरण प्रत्रिया सुरु गरेपनि जग्गाधनीसंग सहमती जुट्न नसक्दा मुआब्जा वितरणमा ढिलाई भएको हो ।

पटक पटकको प्रयासमा असारमा जग्गाधनी र आयोजनाबिच सहमती भएको थियो । बुधबारदेखि मुआब्जा वितरण गर्न सुरु गरिने अधिकृत दाहालले बताउनुभयो । मुआब्जा वितरणसंगै पर्ुवाधार निर्माण पनि सुरु गरिने आयोजनाले जनाएको छ ।

आयोजनाको सिवील निर्माणका अर्न्तराष्ट्रिय स्तरका ४ र आवास भवनका लागि देशभित्रका ७ वटा कम्पनीले प्रास्ताव गरेका छन् । कम्पनी छनौट प्रक्रिया सुरु भएको आयोजनाले जनाएको छ ।

कुखुरा ब्यवसायमा आर्कषण बढ्दो

म्याग्दीमा कुखुराको मासु खपत हृवात्तै बढेपछि जिल्लाका कृषकले ब्यवसायीक रुपमा कुखुरा पाल्न थालेका छन् ।

बेनी कुखुरा ब्यवसायी संघका अनुसार अघिल्लो वर्षो तुलनामा यसवर्षकुखरा पाल्ने कृषक संख्या दोब्वर भएको छ । संघका अनुसार जिल्लाका ४५ कृषकले ५५ हजार माशुको लागी र १० हजार अण्डाकोलागी कुखुरा उत्पादन गर्ने क्षमता राख्दछन् । जिल्लामा दैनिक २० टन कुखुराको माशु र ८ हजार अण्डा व्रि्री हुने गरेको छ । कुल मागको ६० प्रतिशत मात्र जिल्लाको उत्पादनले थेग्ने गर्छ ।

कृषकको फारममा जिउदो कुखुराको प्रतिकिलो एक सय ५० रुपैया मुल्य भएपनि पसलमा प्रतिकिलो २ सय ८० रुपैयामा ब्रि्री हुन्छ । बर्खाको समय छ, सवै सडकमा पहिरोले दाना ढुवानीमा अवरोध पुगेको छ । तर कृषकले कुखुराको मुल्य पाउन सकेका छैनन् । माशु ब्यापारीबाट पनि कुखुरा ब्यवसायी शोषित भएका छन्' बेनी डम्बराका कुखुरा ब्यवसायी कृष्ण बानियाले बताएनु भयो ।

कुखुरा ब्यवसाय तर्फआकर्षा बढेपनि माशुको तुलनामा जिउंदो कुखुराले मुल्य नपाएको गुनासो कृषकले गरेका छन् । बधशाला नहुंदा माशु पसलमा रहेको माशु सफा नहुने, पानी मिसाउने, तथा बासी माशु मिसाएर बेच्ने गरेको गुनासो उपभोक्ताले गरेका छन् ।

श्रम कम तर नाफा बढी भएकोले कृषकको कुखुरा ब्यवसाय तर्फआर्कषण बढेको हो, दर्ुगम भएपनि म्याग्दी लाहुरे संस्कृति भएको जिल्ला भएकोले माशुको खपतपनी बढी छ ' जिल्ला पशु सेवा कार्यालयले पनि कृषककालागी सहुलियत मुल्यमा कुखुराको चल्ला, भ्याक्सीन तथा टेक्निकल सहयोग गर्ने गरेको छ ।

अव म्याग्दीको कुनैपनि गाउमा तपाई पाहुना बन्न पुग्नु भएको छ भने तपाईलाई आतिथ्यता प्रदान गर्ने लर्ेयर्स वा बोईलर कुखुराको माशु सहज र सजिलो विकल्प हो' घोडेपानीका पर्यटन ब्यवसायी डमबहादुर पुनले बताउनु भयो । स्थानिय प्रजातिका कुखुरा लोपउन्मुख अवस्थामा पुगेको ब्यवसायीको दावी छ ।

जिल्लाको विकट  ग्रामिण क्षेत्रमा तथा मुस्ताङ्ग जिल्लामा यहीं उत्पादन भएका कुखुराहरु खच्चड र भरियालाई बोकाएर ढुवानी गर्ने गरिन्छ । बगरफाट, पारीवेनी, खवरा, डम्बरा, अर्मन, तिप्ल्याङ्ग आदी क्षेत्रमा माशुकोलागी कुखुराको उत्पादन हुने गरेको छ । सदरमुकाम क्षेत्रमा बोईलर र ग्रामिण भेगमा लर्ेयर्स कुखुराबढी व्रि्री हुने गरेको छ ।